چکیده:
الگوهایی برای بررسی سرعت روایت چکیده تداوم، یکی از شاخصههای زمان است که در تقسیمبندی ژنت، دومین بخش از سه بخش مورد نظر او را شامل میشود. در تداوم، مجموعه شگردهایی که باعث طولانی شدن و یا کوتاه شدن روایت داستان شده اند، نشان داده میشود. سرعت روایت که ناظر بر مدّت زمان وقوع یک رخداد و حجم اختصاص داده شده به آن است، یکی از اصلیترین و اساسیترین مباحثی است که در بحث تداوم میتوان آن را بررسی کرد. برای بررسی سرعت روایت، بازۀ زمانی را بر حجم متن تقسیم میکنند و بر اساس آن، شتاب مثبت، منفی و معیار روایت را مشخّص میکنند. در این پژوهش، دو روش دیگر برای بررسی سرعت روایت پیشنهاد شد و بر اساس آنها نیز، سرعت روایت در منظومۀ لیلی و مجنون که سومین اثر نظامی است و بعد از خسرو و شیرین به نظم کشیده شده است، بررسی شد. هدف از انجام این مقاله، نشان دادن ناکارآمدی نظریۀ ژنت در بررسی سرعت روایت در متون منظوم داستانی و پیشنهادهایی برای بررسی سرعت روایت با تکیه بر خودِ متن است. کلیدواژهها: زمان، سرعت روایت، لیلی و مجنون، نظامی.
خلاصه ماشینی:
پيشينۀ پژوهش در زمينۀ سرعت روايت و تحليل متون برپايۀ آن ، پژوهش هايي انجام شده اسـت کـه در زير مهم ترين آن ها ذکر ميشود: در مقاله اي با عنوان «نگرش تحليلي بر سرعت روايت در رمـان هـاي جـاي خـالي سلوچ و موسم الهجرٔە الي الشمال با تکيه بر نظريۀ روايـت شناسـي ژرار ژنـت » از پيمـان صالحي که در نشريۀ متن پژوهي ادبي سال ١٣٩٤ چاپ شـده اسـت ، علـيرغـم ادعـاي نويسنده بر جنبۀ تحليلي بودن کار، در بخش هايي که مربوط به سرعت روايت است جز آمار و ارقام (که در نوع خود مفيد هستند) پـژوهش ، هـيچ تحليلـي ديـده نمـيشـود و نتيجه گيري مقاله نيز از گزارش کند و تند بودن روايت در دو رمان مورد بررسـي فراتـر نرفته است .
در مقاله اي با عنوان «بررسي سرعت روايت در رمان جاي خالي سلوچ » از کـاووس حسن لي و ناهيد دهقاني که در نشريۀ متن پژوهي ادبي سـال ١٣٨٩ چـاپ شـده اسـت ، تندي و کندي سرعت روايت ، (با توجه به بخش هاي کتاب و فصل هاي سال به صـورت آمار و ارقام به دست داده شده است ) و عواملي که باعث آن شده اند، نيز ذکـر شـده ؛ امـا چرايي تندي و کندي سرعت روايت تحليـل نشـده اسـت ؛ و اينکـه چـه ارتبـاطي بـين سرعت روايت در فلان بخش رمان با مضمون و ساختار داستان وجود دارد و نويسـنده از به کارگيري اين ترفند چه هدف يا اهدافي را دنبال ميکرده است ؟ بنابراين در هيچ يک از تحقيقات مذکور سرعت روايـت در منظومـۀ ليلـي و مجنـون بررسي نشده است و ميتوان گفت فقط در شيوه و تاحدودي ساختار پژوهش ، با مقالـۀ حاضر تناسب دارند.