چکیده:
تشبیه تمثیل از گونههای خاصّ تشبیه است. در یک طبقهبندی ساده، میتوان آن را به سه نوع گسترده، نیمه فشرده و فشرده (اسلوب معادله) تقسیم کرد. بهار در مثنوی کارنامۀ زندان از این عنصر بلاغی برای اقناع و استدلال مُخاطب به اندازۀ زیادی استفاده کرده است. تعداد و تنوّع به کارگیری این تشبیهات تمثیلی در مثنوی کارنامۀ زندان، میتواند برای این اثر بهار، یک ویژگی سبکی برجسته و شایسته بررسی به حساب آید. ضرورت و اهمیّت این بررسی از آن روی است که میتواند نقش استدلالی و قدرت القایی بسیار بالای تشبیه تمثیل در مثنوی کارنامۀ زندان بهار را نشان دهد. سؤال اساسی این مقاله که درصدد پاسخ بدان برآمدهایم آن است که گونهها و کارکردهای تشبیه تمثیل در مثنوی کارنامۀ زندان بهار چگونه است؟ در این نوشته که به روش کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی تحلیل محتوا فراهم آمده است با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه تمثیلی دارند، نوع جملات آنها از نظر خبری یا انشایی بودن، بررسی شده است. بر اساس یافتههای این پژوهش، تشبیه تمثیل نیمه فشرده با ساختار خبری به قصد تاکید کلام یا همان استعارۀ تمثیلیّه و ضرب المثل، فراوانترین نمونههای تشبیه تمثیل در این مثنوی میباشد. غیر از این، موارد دیگری در ارتباط مستقیم تشبیه تمثیل با الگوری، اسلوب معادله، استعارۀ تمثیلیّه و تصویر و استدلال هنری در این مثنوی وجود دارد که در متن مقاله به آنها پرداخته شده است.
Allegory is a special kind of simile. In a simple classification, we can divided it into three types: wide, semi-condensed and condensed (the style of equation). Bahar in the Masnavi Prison Report has used this rhetorical element to a great extent to persuade the audience. The number and variety of the use of these allegorical similes in the Masnavi Prison Report can be considered as a prominent and worthy stylistic feature for the Bahar's work. Considering the rhetorical structure of verses in which the allegorical similes have been used, in this article we have examined their sentences in terms of being predicative or performative. According to the findings of this research, the semi-condensed allegory simile with its predicative structure intends to emphasize the speech or the same allegorical metaphor and proverb, the most common examples of allegory simile in this Masnavi. Moreover, there are other some other types of allegory simile such as the style of equation, allegorical metaphor, and artistic image and argument in this Masnavi, which are discussed in the text of the article.