چکیده:
در شرایط محیطی مختلف، رودخانهها دارای پیچیدگی وتنوع زیادی هستند و علوم مختلف از جمله هیدرولوژی، ژئومورفولوژی، هیدرولیک، اکولوژی و غیره به فراخور نیاز خود، آن را مورد بحث و بررسی قرار میدهند. ژئومورفولوژی رودخانهای با مطالعه فرآیندها و اشکال رودخانهای و بررسی تکامل چشماندازهای رودخانهای نقش مهمی را در شناسایی ویژگیها و رفتارکانال رود دارد تا بدین وسیله رودخانه با دقت بیشتری مورد ارزیابی قرار گیرد و خسارت وارده به طرحهای مهندسی رودخانه و ویرانی محیطی ناشی از آن به حداقل برسد. در این مطالعه براساس روش استیل رود ابتدا انواع استیل رود تعیین گردید. سپس با سه درجه آزادی مورفولوژی کانال، پلانفرم کانال و ویژگی بستر رود، ظرفیت تعدیل و زمین شاخصهای مرتبط برای هر درجه آزادی در هر استیل رود تعیین گردید. در مرحله بعد تکامل رود با استفاده از روشهای ارگودیکی برای ارزیابی اینکه آیا تغییرات ژئومورفیک برگشت ناپذیر رخ داده است، تفسیرگردید و پتانسیل بازیافت ژئومورفیک هر بازه با ارزیابی ارتباط بازهها و تفسیر عوامل محدودکننده و فشار تعیین گردید. در حوضه لاویج رود هشت استیل رود شناسایی شدند. بیشتر سرآبهای پرشیب شرایط تقریبا دست نخوردهای داشته واستیلهای رود گلوگاه، نسبتا محدود با سینوزیته کم و دشت سیلابی ناپیوسته و پرانرژی با بستر گراولی پتانسیل بازیافت بالایی داشتهاند. استیلهای رود پرشده-فروسایی شده، نسبتا محدود با کنترل سنگ بستر و دشت سیلابی ناپیوسته و محدود با دشت سیلابی اتفاقی و کوچک پتانسیل بازیافت متوسط داشتهاند. استیل رود محدود با کرانه لغزشی هم پتانسیل بازیافت ضعیف داشته و شرایط آنها روبه زوال است. نتایج نشان میدهد که استیلهای رود این حوضه به ترتیب 65، 28 و 7 درصد پتانسیل بازیافت بالا، متوسط و پایین دارند. با توجه به شرایط ژئومورفیک و پتانسیل بازیافت رود اولویت مدیریتی هر استیل رود پیشنهاد گردید.
Rivers have a complicated and various condition in the diverse environment, and various science such as Hydrology, geomorphology, hydraulic, ecology and engineering have it been discussed. River geomorphology with studying of river process and landforms, examination of river landscape evolution, can be playing an important role in identifying of river channel character and behavior. To order that river has been examined precisely and damage to property and river engineering designed declined.In this study based on River Style framework, first type of river style is determined. Then, with three degree of freedom channel morphology, planform and river bed character, capacity for adjustment, and relevant geoindicators for each degree of freedom for each river style are determined. Next, river evolution interprets using with ergodic reason to assess whether irreversible geomorphic change has occurred and geomorphic recovery potential of each reach is determined by assessing the connectivity of reaches and interpreting limiting factors and pressures.In Lavij rud catchment eight river style identified. More steep headwaters have intact condition and gorges, low sinuosity planform with discontinuous floodplain and high energy with gravel bed river styles have high river recovery potential. Cut-fill, bedrock controlled with discontinuous floodplain and confined with occasional pocket floodplain river styles have moderate river recovery potential. Confined with slump bank river style have a low river recovery potential and their condition are degraded. Results show that river styles in this catchment also have respectively 65, 28 and 7 percent high, moderate and low river recovery potential. Management prioritization each river style proposed to notice river geomorphic condition and river recovery potential.