چکیده:
مناظره به معنای گفت و گو میان دو نفر از دیرباز تاکنون یکی از بهترین و موثرترین روشها در تبلیغ و بیان واقعیتها بوده است. از این رو فرهنگ مناظره، خود مستلزم رعایت آداب و شرایطی است که اگر به درستی انجام شود، میتواند آثار مثبتی داشته باشد و ما را به سوی سعادت سوق دهد. از آنجا که هدف ائمه به ویژه در فرهنگ رضوی، هدایت مردم است، از این رو بر ماست که به عنوان رهرو در همان مسیر حرکت کنیم و برای اینکه گرفتار آفات مناظره نشویم باید فرهنگ رضوی را در مناظرات خود به کار ببندیم؛ زیرا ایشان با تفکر و اندیشۀ سازنده در مناظرات توانستند حقانیت اسلام و آموزههای شیعی را تبیین کنند. از این رو سؤال این پژوهش آن است که آداب مناظره در فرهنگ رضوی چیست و چگونه میتوان در دنیای امروز آن را به کار بست؟ این پژوهش به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با بهرهگیری از منابع معتبر و تبیین علمی دادهها انجام گرفته است. دستاورد این پژوهش آن است که با مطالعۀ مناظرات رضوی، شاخصهای مناظره و آداب و شرایط درست آن از قبیل حقجویی و حقیقتیابی، رعایت انصاف، احترام و تکریم طرف مقابل، مدارا و نرمخویی با طرف مقابل به دست میآید که با تکیه بر فرهنگ رضوی در صورت رعایت شرایط و آداب مناظره میتوان در کرسیهای آزاد اندیشی از آن سود برد.
Debate on the meaning of dialogue between two people has long been one of the best and most effective methods of promoting and representing the facts. Hence, the debate itself requires observing the customs and conditions that if properly done, it can have positive effects and lead us to prosperity. Since the purpose of the Imams, especially in the Radavi culture, is to guide the people, it is therefore for us to move as a guide in the same direction, and in order not to be involved in pests, we should use Radavi's culture in our discussions, because he was able to explain the legitimacy of Islam and Shiite teachings with constructive thinking in debates. Therefore, the question of this study is what are the manners of debate in Radavi culture and how can it be applied in the modern world? This research has been done in a descriptive-analytical method, using reliable sources and scientific explanation of data. The result of this research is that by studying Radavi debates, the indicators of the debate and its correct manner and conditions such as seeking and finding the truth, observing fairness, respecting and honoring the other party, tolerance and being gentle with the other party are obtained with which relying on Radavi culture, if the conditions and etiquette of debate are observed, it can be used in free-thinking seats.
خلاصه ماشینی:
از ديگـر مقالاتـي کـه مي تــوان در ايــن بــاره بــه آن اشــاره کــرد «شــيؤە قرآنــي مناظــرات امــام صــادق » تاليــف حسـيني ميـر صفـي اسـت کـه سـال ۱۳۸٤ بـه شـيؤە مناظـرات انبيـا در قـرآن و امـام صـادق پرداختـه و آدابـي را بـراي مناظـره صحيـح بيـان کـرده اسـت کـه مي توانـد در ايـن مقالـه راهگشـا باشـد؛ بنابرايـن در زمينـۀ موضـوع ايـن مقالـه بـه رغـم مطالـب گسـترده و پراکنـده در منابـع اصلـي و تأليفـات و تحقيقـات اخيـر، پژوهـش منسـجم ، تحليلـي و مسـتقل مبتنـي بـر آداب و شــرايط مناظــره مطلــوب و آفــات آن بــا تکيــه بــر ســيرٔە امــام رضــا و بــه کارگيــري صحيــح آن در کرســي هاي آزاد انديشــي عصــر امــروز کاري انجــام نگرفتــه اســت ؛ از ايــن رو ضــرورت انجــام چنيــن پژوهشــي احســاس مي شــود.
علمـي ميـان مخالفـان و موافقـان خويـش ، از آن جهـت کـه بـا فهـم و درک اثربخـش و بـا هـدف آگاهـي بخشـي ، رد و بـدل کـردن اطلاعـات ، ايجـاد نگـرش مثبـت در الهـي بـودن علـم امامـان و کاهـش منازعـات همـراه بـوده ، همـت داشـته اندکه در سـيرٔە عملـي امامـان شـيعه مي تـوان بـه مناظـرات مهـم عصـر امـام باقـر مناظـرٔە حضـرت بـا هشـام بـن عبدالملـک پـس از اجـراي مراسـم حـج دربـارٔە خـوراک مـردم در صـف محشـر بـراي حسـاب و کتـاب اعمـال در سـال ۱۰٦ قمــري بــا توجــه بــه آيــۀ پنجاهــم اعــراف قــرآن باعــث شــد تــا مخالفــان حضــرت نتواننــد کاري از پيــش برند(طبرســي ، ۱٤۰۳ق ،ج ۲: ۳۲۳) و امــام صــادق نيــز کــه مناظــرات ايشــان بــا زنديقــان ، رهبــران معتزلــه و زيديــه ادامــه داشــته تــا امــام صــادق اصــول و مبانــي حقيقــي اسـلام را بشناسـاند(همان ،ج ۲: ۳۸٥) و ايـن امـر تـا عصـر امـام رضـا و امـام جـواد بـه علـت جـو علمـي حاکـم از سـوي معتزلـه بـر دسـتگاه خلافـت عباسـي و حمايت خلفـا از آن ، گسـترش يافـت و امـام رضـا بـا برپايـي جلسـات مناظـره ، توانسـتند تحـول فکـري و علمـي در خطـه خراسـان بـه ويـژه شـهر مـرو، ايجـاد کننـد (خواجـه سـروي و حسـيني ، ۱۳۹۳: ۹۸و۹۹؛ اکبري ، ۱۳۹۲: ۱٤٥-۱٤۹).