چکیده:
آزادسازی تجاری و گسترش حجم تجارت، علاوه بر اثرات مستقیمی که بر توسعهی انسانی دارد، از طریق ارتقای رشد اقتصادی، باعث بهبود در شاخصهای توسعه انسانی میشود. رشد اقتصادی منتج شده از گسترش حجم تجارت نیز، باعث دسترسی بهتر افراد به خدمات آموزشی و بهداشتی شده و توسعهی انسانی را ارتقا میدهد. از آنجا که تجارت اثرات ناهمگونی بر اقتصاد کشورهای مختلف، با توجه به درجهی توسعه یافتگیشان، خواهد داشت، لذا در این تحقیق با تمرکز بر کشورهای در حال توسعه، که ایران هم در این گروه است، بر آن شدیم تا به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا گسترش حجم تجارت و سرمایهگذاری مستقیم خارجی (FDI) از ابزارهای مؤثر در ثبات و توسعهی اقتصادی است یا خیر؟ دادههای مورد استفاده در این بررسی از 144 کشور در حال توسعه در دورهی زمانی 2011-2002 به دست آمده است. مدل رگرسیون مورد نظر نیز در قالب الگوی پانلدیتا و با به کارگیری نرمافزار Stata11 تخمین زده شده و نتایج نهایی استخراج گردیده است. به این منظور، از شاخص توسعه انسانی که هر سال توسط سازمان ملل متحد منتشر میگردد به عنوان معیاری برای نشان دادن سطح توسعهیافتگی کشورها و از نسبت مجموع صادرات و واردات به تولید ناخالص داخلی و سرمایهگذاری مستقیم خارجی به عنوان معیاری برای اندازه گیری حجم تجارت استفاده شده است. نتایج حاصل شده، گویای تأثیر مثبت آزادسازی تجاری و افزایش حجم سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر روی شاخص توسعهی انسانی در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه است.
Through economic growth, trade liberalization increases the human development indices while having a direct impact on human development. Economic growth arising from the expansion of trade promotes educational and hygienic services availability and stimulate human development. Trade has different impact on various economies in regard with the country’s degree of development, Therefore, in this study, with a focus on developing countries, to address this issue that whether the trade extension and foreign direct investment (FDI) is an effective tool of economic stability and development in the current international scenario in case of developing country or not? The data used in this study are obtained of 144 developing countries for the period 2002-2011. The regression model estimated in the form of panels and using soft ware Stata11 and Final results have been extracted. Here the annual UN human development index is used as criteria for showing countries’ level of development; and the percentage of total trade to GDP and foreign investment as trade volume index. The results indicate a positive impact of trade liberalization and increasing foreign direct investment on the Human Development Index in developing countries
خلاصه ماشینی:
از آنجا که تجارت اثرات ناهمگوني بر اقتصاد کشورهاي مختلف ، با توجه به درجه ي توسعه يافتگي شان ، خواهد داشت ، لذا در اين تحقيق با تمرکز بر کشورهاي در حال توسعه ، که ايران هم در اين گروه است ، بر آن شديم تا به بررسي اين موضوع بپردازيم که آيا گسترش حجم تجارت و سرمايه گذاري مستقيم خارجي (FDI) از ابزارهاي مؤثر در ثبات و توسعه ي اقتصادي است يا خير؟ داده هاي مورد استفاده در اين بررسي از ١٤٤ کشور در حال توسعه در دوره ي زماني ٢٠١١-٢٠٠٢ به دست آمده است .
به اين منظور، از شاخص توسعه انساني که هر سال توسط سازمان ملل متحد منتشر ميگردد به عنوان معياري براي نشان دادن سطح توسعه يافتگي کشورها و از نسبت مجموع صادرات و واردات به توليد ناخالص داخلي و سرمايه گذاري مستقيم خارجي به عنوان معياري براي اندازه گيري حجم تجارت استفاده شده است .
نتايج حاصل شده ، گوياي تأثير مثبت آزادسازي تجاري و افزايش حجم سرمايه گذاري مستقيم خارجي بر روي شاخص توسعه ي انساني در ايران و ساير کشورهاي در حال توسعه است .
شاخص حجم تجارت : براي معيار اندازه گيري حجم تجارت نيز از دو معيار شاخص آزادسازي تجاري : نسبت مجموع صادرات و واردات به توليد ناخالص و سرمايه گذاري مستقيم خارجي که توسط بانک جهاني بطور سالانه گزارش ميشود، استفاده گرديده شده است .
در نمودار زير روند سرمايه گذاري مستقيم خارجي در جهان و کشورهاي در حال توسعه از سال ١٩٧٠ تا ٢٠١١ نشان داده شده است .