چکیده:
بیش از 100 سال از کشف نفت در ایران می گذرد و اگرچه این صنعت نقشی تعیین کننده در اقتصاد کشور دارد، ایران هیچگاه در میان توسعه دهندگان تکنولوژیهای صنعت نفت جهان نبوده است. این در حالی است که کسب و کار کشورها و شرکتهای مطرح بینالمللی نفت و گاز مبتنی بر توانمندی فنی و مهندسی و زیرساختهای قوی تکنولوژیکی است و نه صرفا فروش نفت خام.روش مطالعات تطبیقی یکی از روشهای تشخیص نقاط ضعف جهت دستیابی به توانمندی فناورانه میباشد که در این نوشتار از آن استفاده شده. بنابراین، در این مقاله با رویکرد تاریخی و تحلیلی به بررسی روند توسعه تکنولوژی در صنایع نفت ایران و نروژ پرداخته شده و با توجه به موضوعاتی از قبیل: بهرهبرداری از پتانسیل موجود در صنایع در بدو تولد صنعت نفت، نقش و سیاست گذاریهای دولت در ایجاد ساز و کارهای نهادی موثر در صنعت نفت، ایجاد ظرفیتهای جذب تکنولوژی، انجام تحقیق و توسعه در صنعت نفت، ایجاد دانش توسط شرکتهای پیمانکار نفتی، انتقال و توسعه تکنولوژی از طریق ساخت در صنعت نفت در چارچوب مطالعه تطبیقی بین این دو کشور؛ پیشنهاداتی به منظور بهبود توسعه تکنولوژیک صنعت نفت در ایران و به منظور افزایش مزیت رقابتی ارائه میگردد.
خلاصه ماشینی:
بنابراين ، در اين مقاله با رويکرد تاريخي و تحليلي به بررسي روند توسعۀ تکنولوژي در صنايع نفت ايران و نروژ پرداخته شده و با توجه به موضوعاتي همچون بهره برداري از پتانسيل موجود در صنايع در بدو تولد صنعت نفت ، نقش و سياست گذاري هاي دولت در ايجاد سازوکارهاي نهادي موثر در صنعت نفت ، ايجاد ظرفيت هاي جذب تکنولوژي ، انجام تحقيق و توسعه در صنعت نفت ، ايجاد دانش از سوي شرکت هاي پيمان کار نفتي ، انتقال و توسعۀ تکنولوژي از طريق ساخت در صنعت نفت در چارچوب مطالعۀ تطبيقي بين اين دو کشور، پيشنهادهايي براي بهبود توسعۀ تکنولوژيک صنعت نفت در ايران و به منظور افزايش مزيت رقابتي ارائه شده است .
صنايع مرتبط و درآمدهاي حاصل از توليد نفت و يا ساير منابع طبيعي درصورتيکه تحت چارچوب نهادي مناسب و سياست هاي صحيحي قرار گيرند، مي توانند به فرايند توسعۀ صنعتي و همچنين شکل گيري اقتصاد دانش بنيان شتاب بخشند 6-economics of natural resources 7-resource curse thesis 8- Jeffrey Sachs& Andrew Warner 9- Harvard University 10- resource abundance 11- Dutch disease 12- spending effect 13- relative price effect 14-resource movement effect 15- crowding out effect (موريس و همکاران ، ٢٠١١).
لازم به ذکر است که در اين دوران و در جريان توسعۀ بعضي ميادين ، آزادي عمل محدود شدة شرکت عامل در انتخاب مشاوران و تأمين کنندگان از داخل نروژ و نيز در رابطه با شرايط بازار و تمايل موجود جهت رشد توان صنعتي و مرتبط کردن بخش هاي مختلف کشور با صنعت نفت توسط نروژ به نظور نروژي سازي نيروي کار بخش فراساحلي ، سبب افزايش هزينه گرديد اما قيمت هاي بالاي نفت سبب شده بود که با وجود ناکارآمدي ، استات اويل شرکتي سودآور به حساب آيد (کوزه چي و همکاران ، ١٣٨٣).