چکیده:
در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﻢ ﻣﺤﯿﻂﻫﺎی ﺷﻬﺮی، ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺣﻀﻮر ﻣﺮدم در اﯾﻦ ﻣﮑﺎنﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ. راﺣﺘﯽ و آﺳﺎﯾﺶ ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪی در ﻣﯿﺰان و ﻧﻮع ﺣﻀﻮر اﻓﺮاد در ﯾﮏ ﻓﻀﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﻬﺮی ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. از ﻣﯿﺎن ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آﺳﺎﯾﺶ اﻓﺮاد در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺑﺎز ﺷﻬﺮی، ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ آﺳﺎﯾﺶ و راﺣﺘﯽ، دﻣﺎ و ﺣﺮارت ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ آﺳﺎﯾﺶ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »آﺳﺎﯾﺶ ﺣﺮارﺗﯽ« ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد. ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺮحواره-ﻫﺎی ذﻫﻨﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺮ ادراک آﺳﺎﯾﺶ ﺣﺮارﺗﯽ اﻓﺮاد در ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺑﺎز ﺷﻬﺮی ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﺎداری داﺷﺘﻪ و ﺑﺮ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﯾﺎ ﻋﺪم ﺣﻀﻮر در آن ﻓﻀﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﺪف اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ادراک ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺣﺮارﺗﯽ اﻓﺮاد در ﻣﻘﯿﺎس ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ و در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺛﺎﺑﺖ و ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﯾﮏ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻠﻤﯽ-ﮐﺎرﺑﺮدی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ادراک آﺳﺎﯾﺶ ﺣﺮارﺗﯽ از روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ رواﺑﻂ ﻣﻌﻨﺎداری ﻣﯿﺎن ادارک ﺣﺮارﺗﯽ و ﺣﻀﻮرﭘﺬﯾﺮی اﻓﺮاد وﺟﻮد دارد و ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ، ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﯾﺠﺎد آﺳﺎﯾﺶ ﺣﺮارﺗﯽ در ﻓﻀﺎی ﺑﺎز ﺷﻬﺮی ﻣﻮﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
خلاصه ماشینی:
راحتی و آسایش یکی از عوامل کلیدی در میزان و نوع حضور افراد در یک فضای عمومی شهری است؛ عوامل متعددی از جمله نور، صدا، دما، بوهایی که در محیط وجود دارند و ارزشهای بصری میتوانند در احساس و ادراک آسایش فضا تاثیر بگذارند که بر اساس مطالعات انجام گرفته، مهمترین عامل اثرگذار دما و حرارت محیط است که شرایط آسایش مربوطه تحت عنوان آسایش حرارتی مطرح میشود.
آسایش حرارتی یکی از مولفههای اصلی در افزایش رضایت از مکان است و ترکیب پیچیدهای از شرایط فیزیولوژیکی، روانشناختی و فیزیکی است که به دلیل تنوع شرایط اقلیمی و شخصیتی افراد در فضای باز، ارزیابی آن فقط بر مبنای رویکرد فیزیولوژیکی ناکارآمد است، زیرا علاوه بر تاثیر تغییر ویژگیهای افراد در پوشش لباس، میزان فعالیت، تغییر موقعیت و حالت فیزیکی آنها، متغیرهای روانی نیز از قبیل حق انتخاب، خاطرات و تجارب تاثیر قابل توجهی بر آسایش حرارتی دارند.
بر همین اساس این پژوهش با هدف حصول درکی جامع از تاثیر عناصر طراحی شهری بر ادراک آسایش حرارتی و سازگاری روانشناختی در خیابانهای شهری به شناخت طرحوارههای ذهنی شهروندان نسبت به شرایط حرارتی فضاهای خیابانهای شهری و عوامل موثر بر آن و همچنین دستهبندی فضاها براساس طرحوارههای ذهنی حرارتی پرداخته است تا بدین منظور کیفیت فضاهای شهری را از طریق تدوین راهنمای ارزیابی برای طراحان شهری در فرآیند طراحی خیابان و بلوارهای شهری ارتقا دهد.