چکیده:
پیشرفت های اخیر در فعالیت هسته ای از یک طرف، و تلاش برای رفع تحریمها از طرفی دیگر باعث
شکل گیری برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) گردید که به دلیل اعمال تحریم های ظالمانه و فلج کننده
اقتصادی توسط دولت های غربی و در راس آنها آمریکا با تلاش وزارت امور خارجه ایران به عنوان متولی
اولیه و اصلی این امر توسط شخص اول دستگاه دیپلماسی با اهتمام ویژه ای دنبال شد. پس از گفتگو و
نشست های متعدد و بحث پیرامون مسئله فنی انرژی هسته ای در برابر شش قدرت برتر دنیا به اجماع و
تفاهماتی رسیدند که نتیجه این تفاهم در قالب برجام تبلور نمود. پس از شش روز از امضای سند برجام،
قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت به تصویب رسید که تحریم های قبلی شورای امنیت ملغی شده و کشور های
امضا کننده برجام، موظف به اجرای کامل تعهدات مندرج در آن شدند. بدعهدی های ناشی از عدم حسن
نیت طرف های غربی و به ویژه آمریکا در ماه های پس از اجرایی شدن برجام و به شکل ملموس تر پس از
آغاز ریاست جمهوری ترامپ، در تعارض با حسن نیت در اجرای تعهدات بین المللی برجام بوده است.
دستیابی به این توافق پیامدهای بسیاری برای ایران و جامعه بین المللی داشته و واکنش های متفاوتی در این
باره وجود دارد. این مقاله تلاشی است برای بررسی طبیعت برجام و همچنین نویسنده به بررسی آثار و
تبعات آن از نگاه حقوق بین الملل می پردازد.
خلاصه ماشینی:
با وجود تعهد هر دو طرف به پايبند بودن به متن برجام ، طرفين اروپائي و آمريکائي از همان ابتدا اقداماتي را انجام دادند که با اجراي تعهدات بين المللي برجام متناقض بود " تمديد ١٠ ساله قانون تحريم هاي ضد ايراني وفسخ يک طرفه ي برجام توسط آمريکا" نمونه اي از اين اقدامات است (دلخوش ، ١٣٩٦).
اتحاديه ي اروپا و کشورهاي روسيه ، فرانسه وانگليس و تيم وزارت خارجه ي آمريکا با اين اقدام ترامپ مخالفت کردند وترامپ مجبور شد از تصميم خود مبني بر فسخ يک طرفه ي قرارداد عقب نشيني کند اما مقامات کاخ سفيد همچنان به اقدامات مخالف برجام ادامه ميدهند، در حاليکه ماده ي يک قطعنامه ي شوراي امنيت برجام را تائيد مي کند و لزوم اجراي کامل آن را خواستار است ، شورا همچنين در ماده ي دو از دولتها و سازمانهاي بين المللي خواسته تا فعاليت هايي را انجام دهند که براي حمايت از برجام مناسب است ، در ماده ي بيست وپنج منشور که در خصوص همکاري دولتها با شوراي امنيت صادر شده است بر اينکه تاکيد دارد که دولتهاي متعهد نميتوانند با اين ادعا که يکي از طرفين برجام را نقض نموده ، برجام را به صورت متقابل نقض نمايند و راهکارهاي حل وفصل اختلافات برجامي را ارائه کرده است و طبق ماده ي سي وشش برجام در صورتي که هريک از طرفين ادعايي داشته باشند مراتب به کميسيون مشترک واگذار ميشود (دلخوش ، ١٣٩٦).