چکیده:
امروزه پیشبینی رخدادهای آینده نقش مهمی را در فرآیند تصمیمگیری ایفا میکند و برای برنامهریزان، سیاستگذاران و واحدهای اقتصادی دارای اهمیت ویژهای است. ازاینرو، هدف این پژوهش، طراحی مدلی پویا برای پیشبینی وضعیت آتی تولید، صادرات و واردات بخش کشاورزی ایران میباشد که در آغاز با استفاده از روشهای اقتصادسنجی بهصورت تکمعادلهای و معادلات همزمان؛ تابعهای تولید، عرضه، تقاضا، صادرات و واردات بخش کشاورزی طی دوره 96-1357 مورد برآورد قرار گرفت؛ سپس توابع یاد شده در الگوی پویاییهای سیستم جایگذاری شد تا بتوان وضعیت بخش کشاورزی ایران را طی دوره 1416- 1396، شبیهسازی کرد. پیشبینیهای بهدستآمده از شبیهسازی این الگو نشان داد که طی 20 سال آینده، ارزش صادرات، واردات و عرضه کل بخش کشاورزی ایران افزایش یافته و به ترتیب سالانه 46/ 8، 7/ 0 و 21/ 2 درصد رشد خواهند یافت. جمعیت کشور نیز از مرز صد میلیون نفر عبور خواهد کرد و روند تولید و تقاضای بخش کشاورزی نیز متناسب با روند تغییر پذیریهای جمعیتی تغییر خواهند کرد؛ بهگونهای که میانگین نرخ رشد سالانه ارزش تولید و تقاضای بخش کشاورزی به ترتیب 27/ 1 و 18/ 2 درصد برآورد شده است. اما به دلیل نرخ رشد جمعیتی پایین در دوره کنونی، پیشبینی میشود که طی سالهای آتی بهتدریج نیروی انسانی در این بخش کاهش خواهد یافت که این مسئله تاثیر مستقیمی بر میزان تولیدهای بخش کشاورزی خواهد داشت. لذا بر پایه نتایج بهدستآمده، برای ارتقاء تولیدهای بخش کشاورزی و جبران کمبود نیروی کار در سالهای آتی، افزایش سرمایهگذاری در راستای بهبود فناوریهای کارآمد در این بخش میتواند بهعنوان مهمترین راهکار برای دستیابی به خودکفایی، امنیت غذایی و تامین منبعهای ارزی مورد نیاز کشور بهشمار آید
The role of the agricultural sector in ensuring food security, Employment, self-sufficiency, non-oil exports and currency has led to the prediction of this sector to become one of the basic goals of policymakers. Nowadays, predicting future events play an important role in decision-making process and it has significant importance for planners,policymakers. If policymakers have a clear vision of the future, they certainly can make better and more accurate decisions and achieve higher profits. On the contrary, for those who do not have a clear vision of the future, their decisions will inevitably hurt them. Therefore, it is necessary to predict the country's strategic sector so that managers and planners can provide appropriate policies to achieve self-sufficiency and improve the country's trade situation. Therefore, the aim of this study is to simulate and predict the production, import, export, supply and demand of the agricultural sector over the period 2017-2054.
خلاصه ماشینی:
به تصوير صفحه مراجعه شود شکل (٤) روند جمعیت کل کشور و نیروی کار روستایی (نفر) (منبع : یافته های تحقیق ) Figure (4) The total population and rural labor trend (person) (Source: Research findings) زیرسیستم تولید بخش کشاورزی: بنا بر شکل (٥)، پیش بینی می شود که ارزش افزوده بخش کشاورزی از ١٤٢/٣٠ هزار میلیارد ریال به ١٨٣/١١ هزار میلیارد ریال در پایان دوره شبیه سازی افزایش خواهد یافت و میانگین نرخ رشد سالانه ارزش افزوده این بخش ١/٢٧ درصد برآورد شده است .
به تصوير صفحه مراجعه شود شکل (٥) روند تولید بخش کشاورزی ایران (لگاریتم متغیرها برحسب ریال ) (منبع : یافته های تحقیق ) Figure (5) Production trend of Iran´s agricultural Sector (Logarithm of variables in Rials) (Source: Research findings) زیرسیستم بخش اقتصادی: نتایج به دست آمده از شبیه سازی نشان میدهد که عرضه بخش کشاورزی از ١٠٨/٦٧ هزار میلیارد ریال در آغاز دوره به ١٦٨/٤٦ هزار میلیارد ریال تا پایان دوره افزایش خواهد یافت .
به تصوير صفحه مراجعه شود شکل (٦) روند عرضه ، تقاضا، صادرات و واردات بخش کشاورزی ایران (لگاریتم متغیرها برحسب ریال ) (منبع : یافته های تحقیق ) Figure (6) Supply, demand, export and import trend of Iran´s agricultural Sector (Logarithm of variables in Rials) (Source: Research findings) نتیجه گیری و پیشنهادها با توجه به اینکه چالش ها و تنگناهای بخش کشاورزی به صورت نظام مند و یکپارچه به یکدیگر مرتبط هستند، لذا در این پژوهش ، با استفاده از نگرش نظام یافته (سیستمی) مدلی یکپارچه برای بخش کشاورزی ایران تدوین و شبیه سازی شد و از الگوی پویاییهای سیستم بدلیل کارایی و انعطاف پذیری بالا استفاده شد.