چکیده:
بدون شک یکی از اصلیترین دگرگونیها در عرصه برنامه ریزی شهری ایجاد و ارتقاء کیفیت زندگی در محیطهای شهری میباشد. باتوجه به اینکه هدف نهایی تمامی نظریهها و جنبشها و مدیران و برنامهریزان در حوزه مسائل شهری معطوف به بهبود کیفیت زندگی شهرندان است، درک و شناخت عوامل موثر بر کیفیت زندگی شهروندان و چگونگی سنجش آن در محلات شهری به ویژه محلات فرودست دارای اهمیت است. افزون بر آن درک پیچیدگیهای سکونتگاههای خود انگیخته و شناخت ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و روانی محیط زندگی و کالبد آن در جهت ارائه راهحل و برنامههای علمی و عملی به مدیران شهری از جمله ضرورتهای اساسی است که مطالعه کیفیت زندگی در این سکونتگاهها را اجتناب ناپذیر میسازد. بنابراین پژوهش پیش رو به بررسی مولفههای موثر بر ابعاد کیفیت زندگی در سکونتگاههای خودانگیخته در محلات مورد پژوهش پرداخته است. جهت تحلیل مولفهها با استفاده از مطالعات میدانی و براساس فرمول کوکران اقدام به توزیع پرسشنامه در میان ساکنان محلههای مورد پژوهش نموده است. جهت تحلیل یافتهها از آزمون T، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل دادهها گویای آن است که کیفیت زندگی در سطح دو محله از نظر ساکنان متفاوت میباشد. همچنین مولفهها مورد پژوهش نیز متفاوت میباشند. در بررسی مولفههای ذهنی بر کیفیت زندگی مولفههای حس تعلق و بهزیستی ذهنی و در مولفه عینی، شاخص اجتماعی بیشتر تاثیر بر کیفیت زندگی در محلات داشته است.
Undoubtedly, one of the most important changes in urban planning is the creation and improvement of the quality of life in urban environments. Accordingly, considering that the ultimate goal of all theories and movements, scholars and politicians in the field of urban affairs is to improve the quality of life of the townspeople, Understanding and recognizing factors affecting the quality of life of citizens and how to measure them in neighborhoods, especially informal settlements, as well as understanding the complexities of self-propagating settlements and recognizing the various dimensions of social, economic, cultural and psychological life and its physical environment. In order to provide solutions and scientific and practical programs to urban managers, it is essential to study the quality of life in these settlements inevitable. Therefore, this research studies the factors affecting the quality of life in spontaneous settlements in the studied areas. To analyze the components, using field studies and according to Cochran formula, the questionnaire was distributed among residents of the studied neighborhoods. The results of data analysis indicate that quality of life is different in the two neighborhoods. In the study of factors affecting the quality of life, components of sense of belonging, social and mental well-being can have a greater impact on the quality of life in these neighborhoods. Economic components, safety, and security, facilities and services have indirectly affected the quality of life, respectively.
خلاصه ماشینی:
شهرهای کشورهای در حال توسعه به شکل غم انگیزی مکان تمرکز فقر شده و به مرور تعدادی از فقرا به حاشیه ی شهرها رانده می شوند که در آنجا نیز با مشکلات جدیدی برخاسته از شرایط محلی روبه رو می شوند از جمله مشکلات و مسائل در این زمینه به وجود آمدن سکونتگاه های خود انگیخته و تبعات گوناگون آن بر جامعه ی شهری می باشد(Hall & Ulrich, 2000:14).
تفاوت این پژوهش با سایر تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، توجه به شاخص های جامع بعد عینی و ذهنی کیفیت زندگی به صورت مطالعه ی تطبیقی در محلات فردوست شهری است.
جدول 3 تحلیل توصیفی شاخص های موثر در بعد ذهنی کیفیت زندگی در محلات مورد پژوهش {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} جهت مقایسه وضعیت شاخص ها در دو محله مورد پژوهش از آزمون t دو نمونه ای مستقل استفاده شده است.
از میان ده شاخص پژوهش ملاحظه می شود که هفت شاخص به صورت مستقیم و سه شاخص به صورت غیر مستقیم بر کیفیت عینی و ذهنی زندگی ساکنان محله های مورد پژوهش، موثر بوده اند.
منابع منابع لاتین Ajzashokohi, Mohammad, Haddad Moghadam, Zohreh (2013), A Study of Factors Affecting the Improvement of the Quality of Urban Life in the Informal Settlement of Five Al-Aba, Journal of Geography and Regional Development, No. 21, Ahadnejad, Mohsen, Najafi, Saeed (2015), Assessing the mental quality of life in urban areas using multi-criteria decision-making models (Case study: Employees' neighborhoods and Islamabad, Zanjan), Journal of Research and Planning Urban, Year 6, No. 23, pp.
Irandoost, Kiomars, Pakzad, Erfan (2015), Assessing the quality of life in informal settlements in the last decade Case study of Dolatabad, Kermanshah, Journal of Social Welfare, Year 15, No. 57, pp.