چکیده:
قیامت در زبان رایج و بعقیدة همگانی، صرفاً ناظر به قیامت آفاقی است که جزئیات آن در ادیان الهی بیان شده است. اما عارفانی همانند سیدحیدر آملی با تفسیر انفسی از قیامت، گونه های متنوعی از قیامت را ترسیم و تبیین کرده اند؛ قیامتهایی که بیشینة آنها با مرگ ارادی در ارتباط است. پرسش اصلی نوشتار حاضر اينست كه از منظر سیدحیدر آملی، مرگ و انواع قیامت چه ارتباطی دارند؟ یافته های این پژوهش عبارتند از: 1) سیدحیدر قیامت را به قيامت آفاقی و انفسی تقسیم میکند و هرکدام از آنها را دارای دو قسم صوری و معنوی میداند و هر يك از اقسام صوری و معنوی را به صغری، وسطی و کبری تقسیم كرده است؛ به این ترتیب، او از دوازده قسم قیامت نام ميبرد. به بيان ديگر، قیامت انواع گوناگونی دارد که بیشینة آنها با مرگ ارادی در ارتباط است و آدمی باید به مرگ ارادی بمیرد تا بتواند قیامتهای گوناگون را شهود کند. 2) مرگی که آملی از آن سخن گفته است موجب امتداد انسان میشود، او را از انحصار زندگی اینجهانی بیرون آورده و گسترده-تر میکند و آفاق را بروی وی میگشاید و به حیاتش، خودش و نگاهش، وسعت ميبخشد؛ انسانی که بدنبال مرگ ارادی نیست و حیات اینجهانی دارد، بتعبیری انسانی کوتاهقامت است.
Resurrection commonly refers to objective resurrection, the details of which have been explained in divine religions. However, some gnostics such as Sayyid Haydar Amuli have presented and elucidated different types of resurrection based on spiritual and subjective interpretations of this concept. He refers to some resurrections which are mostly connected with voluntary death. This study mainly focuses on the question of what the relationships between death and different types of resurrection are. The findings of the investigation indicate that Sayyid Haydar Amuli divides resurrection into objective and subjective types and then divides each into two formal and spiritual categories. Later he classifies each formal and spiritual form into minor, middle, and major types and; hence, refers to 12 types of resurrection. In other, words, in his view, resurrection is of various types, most of which are related to voluntary death. He maintains that Man should die a voluntary death in order to witness different forms of resurrection. The findings of this study also show that the death Amuli discusses leads to Man’s continuity; frees them from the limits of this-worldly life; expands their worldview; opens new horizons before them, and grants depth to their life, their selves, and their insight. A human being who does not seek a voluntary death and lives a worldly life is, in a sense, a dwarf or insignificant person.
خلاصه ماشینی:
اما عارفانی همانند سیدحیدر آملی با تفسیر انفسی از قیامت، گونههای متنوعی از قیامت را ترسیم و تبیین کردهاند؛ قیامتهایی که بیشینة آنها با مرگ ارادی در ارتباط است.
پرسش اصلی نوشتار حاضر اينست كه از منظر سیدحیدر آملی، مرگ و انواع قیامت چه ارتباطی دارند؟ یافتههای این پژوهش عبارتند از: 1) سیدحیدر قیامت را به قيامت آفاقی و انفسی تقسیم میکند و هرکدام از آنها را دارای دو قسم صوری و معنوی میداند و هر يك از اقسام صوری و معنوی را به صغری، وسطی و کبری تقسیم كرده است؛ به این ترتیب، او از دوازده قسم قیامت نام ميبرد.
ir تاریخ دریافت: 5/12 /1399 تاریخ پذيرش: 22/3/1400 نوع مقاله: پژوهشي امتداد انسان میشود، او را از انحصار زندگی اینجهانی بیرون آورده و گستردهتر میکند و آفاق را بروی وی میگشاید و به حیاتش، خودش و نگاهش، وسعت ميبخشد؛ انسانی که بدنبال مرگ ارادی نیست و حیات اینجهانی دارد، بتعبیری انسانی کوتاهقامت است.
سيدحيدر آملی برای اهل طریقت و اهل حقیقت از چهار نوع مرگ سخن گفته و برای هر مرگ یک قیامت نیز قائل شده است؛ چون در پس هر مرگی قیامتی وجود دارد.
در این پژوهش، قیامتی که به مرگ ارادی مربوط است، بررسی میشود که عبارتست از قیامت صغری معنوی نسبت به اهل طریقت.
غلبه بر هوای نفس نحوهيي از مرگ ارادی است که انسان را از قیامت آفاقی به قیامت انفسی صغری معنوی اهل طریقت رهنمون میسازد.
بتعبیر هایدگر، آن جهانداری دربارة زندگی اینجهانی است، ولی جهانداری که آملی مطرح كرده است جهاني فراختر از این جهان طبیعت است؛ به تعبیر او مرگ ارادی جهانِ انسان را بزرگتر میکند.