چکیده:
این پژوهش به دنبال تبیین مشارکت سیاسی در آرمانشهراسلامی، از منظر قرآن و روایات است پرسش که در اینجا مطرح است این است که در آرمانشهر اسلامی چه نوعی از مشارکت سیاسی وجود دارد؟ آرمانشهر اسلامی، عبارت است از جامعهی آرمانی قرآنی، جامعهی آرمانی قرآنی، برخلاف برخی جوامعی که صرفاً خیالی است جامعهی واقعی هست. و اینجامعه بر پایه تعاون و حقوق استوار است؛ درواقع در آرمانشهر اسلامی همانطور که مردم از حق تعیین سرنوشت برخوردار است دارای تکلیف شرعی هستند و براین اساس، در جامعه مشارکت مینمایند. جامعه آرمانی اسلامی برای مشارکت سیاسی از ظرفیت ویژه برخوردار است برخلاف جوامع غرب که در آن صرفاً مشارکت برمبنای حقوق و تعیین سرنوشت و انتخاب هیأت حاکمه استوار است اما در آمانشهراسلامی، علاوه برحق مداری، وظیفه و تعاون در راستای رشد مادی و معنوی است. بر همین مبناست که در اسلام امربهمعروف و نهی ا ز منکر، نظارت بر قدرت، شورا و نصیحت حاکمان، بر پایه وظیفه مندی، بهعنوان سازوکار مشارکت سیاسی مطرح است.
خلاصه ماشینی:
اين آيه درواقع خط و مشي يـک جامعـه دينـي و اسـلامي را در همـه ابعـاد مختلف چه در روابط داخلي و چه در روابط بين الملل مشخص مينمايد؛ لذا برخي از مفسرين به همين نکته اين گونه اشاره دارد: «آنچه در آيه فوق درزمينه تعاون آمده يک اصل کلي اسلامي است که سراسر مسائل اجتماعي و حقوقي و اخلاقي و سياسي را در برمي گيـرد، طبـق ايـن اصـل ، مسلمانان موظف اند در کارهاي نيـک تعـاون و همکـاري کننـد ولـي همکـاري در اهداف باطل و اعمال نادرست و ظلم و ستم ، مطلقا ممنوع است ، هرچنـد مرتکـب آن دوست نزديک و يا برادر انسان باشـد.
» (ابـن مسکويه ،١٣٨١،٤٩) مهمترين دليل مشارکت سياسي آموزه هاي اسلامي در نگاه ديني و با مراجعه به نصوص و مباني اسـلامي، مشـارکت سياسـي و حساسيت به امور جامعه ، به عنوان يک حق ، وظيفه و تکليف همگاني، مورد اهتمـام آموزه هاي دين مبين اسلام است ؛ يعني مشارکت سياسي در آموزه هاي متعددي نظير مقام خليفۀ الهي انسان ، بيعت با حاکم ، امربه معروف و نهي از منکر، عنصر مشورت پاسخ گويي واليان و حاکمان به مردم و نظارت بـر قـدرت سياسـي تبيـين گرديـده است .
ازآنجاکه جامعه ي آرماني از منظر قرآن جامعـه اي اسـت کـه در آن سـعادت مردم بايد تأمين گردد يکي از بهترين سـازوکارهاي تـأمين سـعادتمندي سياسـي – اجتماعي، نصيحت حاکمان و مـردم مـيباشـد؛ چـون در نصـيحت خيرخـواهي و سعادت نهفته است .