چکیده:
مردم بندر بوشهردرروزگار پرتلاطم مشروطه، ازگسترهی وسیعیاز بیماریهای واگیردررنج بودند. شیوع این بیماریها، یکیاز واقعیتهای اجتماعی عصرقاجار محسوب میشد. بطوریکه در مقابل زیرساختهای سنتی موجود، درمان های موثر ناچیز، تاثیر چندانی درکاهش میزان مرگ ومیر نداشت. این نوشتار بر مبنای مندرجات مطبوعات، اسناد آرشیوی و منابع تاریخی با بهرمندی از روش تحقیق تاریخی مبتنی برتوصیف و تحلیل، چگونگی شیوع این بیماری ها دربندر بوشهر را نشان می دهد. پژوهش حاضر برآن است، تا ضمن بررسی انواع بیماری های مسری، عوامل موثر بر شیوع آن، در بوشهر را مورد واکاوی قرار دهد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش استکه، شیوع انواع بیماریهای مسری در بندربوشهرتحت تاثیرچه عواملی بودهاست؟ بهنظر میرسد، عوامل متعددی همچون، عدم توجه مردم بنادر نسبت به بهداشت فردی واجتماعی، عدم وجود آب آشامیدنی سالم، شیوه نادرست دفن مبتلایان وعملکرد نادرست دولتمردان در مواجه با بیماری ها، ازعوامل مهم شیوع بیماری های واگیر در این بندربوده است .
The people of the port of Bushehr suffered from a wide range of infectious diseases during the turbulent days of the constitution. The prevalence of these diseases was one of the social realities of the Qajar era. In contrast to the existing traditional infrastructure, little effective treatment had little effect on reducing mortality. This article shows the prevalence of these diseases in Bushehr port based on the contents of press, archival documents and historical sources using the method of historical research based on description and analysis. The present study aims to investigate the types of infectious diseases and the factors affecting its prevalence in Bushehr. This study seeks to answer the question that the prevalence of various infectious diseases in Bandar Bushehr has been influenced by what factors? Numerous factors such as lack of attention of port people to personal and social health, lack of safe drinking water, improper burial of patients and improper performance of government officials in the face of diseases, are important factors in the prevalence of infectious diseases in this it is closed.
خلاصه ماشینی:
دراين ميان مردم نواحي جنوب کشور به ويژه بندر بوشهر همانند ديکر مناطق ايران با مشکلات بسياري دست وپنجه نرم ميکردند و تا سال ١٣٢٨ ق براي تأمين و تعميم بهداشت ودرمان بخصوص پيشگيري ازبيماريهاي واگيردار و مبارزه با آنها هيچگونه قانون و مقرراتي وجود نداشت و بيماريهاي مهلکي نظير وبا و طاعون و امثال آن هرازگاهي شيوع پيدا ميکرد و عدهاي زيادي را تلف ميکرد.
اغلب مقالات موجود درباره بهداشت عمومي ايران در دوره قاجار بوده است ؛ از همين رو با وجود خلاء اطلاعاتي که در مسير مورد نظر اين پژوهش وجود داشت ، تلاش شده است تا بيماريهاي مسري بندر بوشهر وآثار مخرب آنها را از ديدگاهي جامع مورد تجزيه وتحليل قرار گيرد، از طرفي تکيه اصلي اين مقاله بر روزنامه ها واسناد به عنوان يکي از مهم ترين منابع اطلاعاتي اين دوره قرار دارد.
(بلديه ، س اول ، ش ١٦، ١٣٤٠ق : ١) اغلب مسيرهاي ورود اين بيماري از طريق افغانستان (سه مرتبه ) و کلکته و هندوستان به خليج فارس و بندر بوشهر و شهر بصره و بالاخره در غرب ايران (چهار مرتبه ) بوده است .
با توجه به اين مهم ، سفير امپراتوري اتريش در نامه اي با عنوان اينکه دولت ايران از حفظ منطقه خليج فارس و جلوگيري از بيماريهاي واگير ناتوان است پيشنهاد کرد يک شوراي زيرنظر حکومت هاي خارجي بر قرنطينه بنادر جنوب نظارت کند و رئيس آن ايراني باشد.
(يادگار جنوب ، س اول ، ش ١٢، ١٣٢٩ق : ٨) بطور کلي مردم بندر بوشهر نسبت به وضعيت عمومي بهداشت اجتماعي بياهميت بودند و همين عامل سبب شده بود با وقوع بيماريهاي همه گير، آمار بالايي از مرگ و مير در اين بندر ثبت شود.