چکیده:
هدف این پژوهش مطالعه گفتمان فمینیستی در ایران معاصر است. بر این اساس، با انتخاب دو مجله "زنان" و "مدرسه فمینیستی" و تحلیل آنها در کنار هم، جریان غالب فمینیسم را در بازه زمانی 70 تا 89 مورد بررسی قرار دادهایم و با بکارگیری روش تحلیل گفتمان لاکلو و موف، تلاش شد، علاوه بر تحرک گفتمان فمینیستی، مرزبندی و غیریتسازی میان آن با گفتمان هژمونیک حاکم، محلهای نزاع میان این دو گفتمان، دالهای شناور و چگونگی برجستهسازی و حاشیهرانی این گفتمان مورد شناسایی قرار گیرد. نتایج نشان میدهد که شاکله اصلی گفتمان فمینیسم شامل پنج نقطه گسست است که در هر یک از این نقاط گسست ما شاهد مفصلبندی جدیدی حول دالهای مرکزی؛ مشارکت اقتصادی زنان، نواندیشی دینی، حقوق بشر، دینداری سکولار و اتئلاف بین جنبشی هستیم. در اغلب دوران تخاصم اصلی گفتمان فمینیسم با گفتمان عمومیتیافته بر سر قوانین نابرابر جنسیتی است. این مسئله در پی فهم جدید و متفاوت گفتمان فمینیسم از زنانگی نسبت به گفتمان هژمونیک شکل گرفت. تخاصم دو گفتمان فوق، در آخرین دوره تا جایی پیش رفت که منجر به حرکت گفتمان فمینیسم از یک گفتمان دموکراتیک به سمت یک گفتمان پوپولار شد.
Abstract: The construction of feminist discourse in Iran (1992-2011)The purpose of this research is to study the discourse of feminist socio-political activists. The data of our research are gathered from Zanan (women) and the Feminist School magazines. Therefore we looked at the feminist discourse in the texts of these magazines from 1992 to 2011. We also have used the historical and social data of Iran over this period. The results show that the basic structure of the discourse of feminism represents five different articulations. Each of the articulations was formed on the basis of five various nodal points; women's economic participation, religious innovation, human rights, Secular religiosity, and Inter-movement coalition. Often the main antagonist between the feminist discourse and the dominant discourse is over unequal gender laws. This is due to the different perceptions of femininity in the two discourses. Eventually, this antagonist led to a shift in the discourse of feminism from a democratic discourse to a popular one.
خلاصه ماشینی:
نتايج نشان مي دهد که شاکله اصلي گفتمان فمينيسم شامل پنج نقطه گسست است که در هر يک از اين نقاط گسست ما شاهد مفصل بندي جديدي حول دال هاي مرکزي؛ مشارکت اقتصادي زنان ، نوانديشي ديني ، حقوق بشر، دينداري سکولار و اتئلاف بين جنبشي هستيم .
همان گونه که در دسته بندي بالا بيان کرديم ، برخي از پژوهش ها بيشتر نگاهي از درون به حرکت هاي جمعي زنان دارند و برخي ديگر با نگاهي از بيرون به بررسي تأثير شرايط سياسي و اجتماعي بر اين پديده در ايران ميپردازند؛ اما وجه تمايز نوشتار حاضر با پژوهش هاي پيشين در آن است که با استفاده از روش و تئوري تحليل گفتمان ، با تمرکز بر نقاط تخاصم بين گفتمان فمينيستي و "ديگري" آن به چگونگي مفصل بندي اين گفتمان در دوره هاي زماني مختلف بپردازد، تا از اين طريق هم به نحوه مفصل بندي عناصر دروني اين گفتمان و هم به تأثيرات عوامل سياسي و اجتماعي و شرايط بيروني و محيطي بر گفتمان مذکور پي برد.
Mohammad Karimi, SH (2004), Comparative study of the women's movement and its effective factors, the case of Turkey, the United States and Iran, Master Thesis in Sociology, Allameh Tabatabai University [in Persian].