چکیده:
امروزه تیم‌های مجازی به عنوان فرم‌های بدیع ساختار سازمانی ظهور نموده و با توجه به غلبه بر چالش‌های جاری سازمان‌ها در بستر کاری جدیدشان، از طریق به‌کارگیری کارآمد و اثربخش دانش جهانی، راه رسیدن به مزیت رقابتی را هموارتر کرده‌اند. علاوه‌براین، گاهی ایجاد تیم مجازی تنها گزینه موجود می‌باشد، که در دوره پاندمی کرونا بسیار مورد‌توجه قرار‌گرفته و به‌نظر می‌رسد در آینده شاهد فراگیری این‌گونه از واحدهای سازمانی و به‌طور‌کلی تغییر در تفکرات تجاری و سازمانی باشیم. به‌همین‌دلیل این موضوع در سراسر دنیا توجه بسیاری از محققین را به خود جلب نموده‌است. اثربخشی در تیم مجازی با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن چالش‌برانگیز‌تر از تیم‌های سنتی است. . با وجود این‌که تحقیقات در‌این‌رابطه هنوز به اجماعی دست نیافته‌اند ، اما بر نقش مهم رهبری تیم توافق داشته‌اند. این پژوهش درپی آن است که باتوجه به نقش تعیین‌کننده رهبری تیم، میزان اولویت و تاکید بر هریک از شایستگی‌های رفتاری مدیر را در بستر تیم‌های مجازی مورد سنجش قرار دهد. در‌این‌راستا، ابتدا طی مرور سیستماتیک در سه ژورنال مدیریت پروژه، ۲۷ عامل مورد اشاره در مقالات استخراج شدند. این عوامل به سه دسته عوامل "انسانی و تکنیکی و سازمانی" تقسیم شدند. عوامل انسانی که عمدتا ناظر به ویژگی‌های رفتاری هستند، بیشترین فراوانی را کسب کردند. سپس طی پرسشنامه دلفی فازی، میزان اولویت "عوامل انسانی" مورد قضاوت خبرگان قرار‌گرفت. نکته حائزاهمیت این است که دو عامل "اعتماد" و "ارتباطات موثر" ، بالاترین فراوانی در مقالات و اهمیت در دلفی فازی را کسب نمودند. در انتها با مطالعه "شایستگی‌های رفتاری مدیر پروژه" در استاندارد ICB4 ، میزان ارتباط مفهومی و کاربردی "عوامل انسانی موثر در ارتقای اثربخشی تیم مجازی" با هریک از "شایستگی‌های رفتاری مدیر"، مورد مقایسه تحلیلی قرار‌گرفت. بدین‌ترتیب مشخص شد که شایستگی‌های "روابط و تشریک‌مساعی"، "رهبری"، "کار تیمی" و "تعارض و بحران" حائز بیشترین اولویت در ارتقای اثربخشی تیم مجازی هستند.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش درپی آن است که باتوجه به نقش تعیین‌کننده رهبری تیم، میزان اولویت و تأکید بر هریک از شایستگی‌های رفتاری مدیر را در بستر تیم‌های مجازی مورد سنجش قرار دهد.
اگرچه مفهوم زیربنایی گروه‌های کاری تیم‌محور ثابت مانده‌است، ولی محرک‌های تجاری مشخصی در حال تغییر دادن ماهیت تیم‌ها و هم‌چنین راه‌های تکمیل خروجی‌های ارزشمند سازمانی هستند، در نتیجه تیم‌های مجازی به عنوان فرم‌های بدیع ساختار سازمانی ظهور کرده و با پشتیبانی توانمندسازهایی چون فناوری ارتباطات و اطلاعات قادر به برآورده ساختن چالش‌های این بستر کاری جدید هستند.
در ادامه پژوهش با توجه به نقش مهم رهبری تیم مجازی که در مرور ادبیات بارها به آن تأکید شده است ، عوامل مرتبط با رهبری تیم مجازی که در مرور ادبیات استخراج شده است را مبنای طراحی سوالات پرسشنامه دلفی فازی قرار داده تا اولویت شایستگی‌های رفتاری مدیر تیم مجازی را تعیین کنیم در گام بعدی، از شایستگی‌های رفتاری اشاره شده در ICB4 برای مقایسه با نتایج پرسشنامه دلفی فازی استفاده شده و به این ترتیب مشخص می‌گردد که کدام‌یک از این شایستگی‌ها در تیم مجازی حائز اولویت بیشتر هستند.
در انتها، از طریق یک مقایسه تحلیلی با استاندارد ICB4 در بخش People (شایستگی‌های رفتاری مدیر پروژه)، مشخص گردید که عوامل اثربخشی با شایستگی‌های رفتاری "روابط و تشریک‌مساعی"، "رهبری"، "کارتیمی" و "مدیریت تعارض‌و‌بحران" دارای بیشترین ارتباط مفهومی و کاربردی بوده و به‌نظر می‌رسد که این شایستگی‌ها برای یک مدیر تیم مجازی دارای اهمیت بیشتری هستند.
کلیدواژه ها:
تیم مجازی
،
اثربخشی تیمی
،
شایستگی رفتاری
،
استاندارد ICB4
(
, 
, 
)
