چکیده:
انقلاب اسلامی ایران، تاثیرگذارترین عامل دگرگونی تاریخی- فرهنگی، اجتماعی ایران معاصر است که همراه با تحولات بنیادین در حوزههای فکری، اجتماعی، سیاسی و...، نظام ادبی کشور را نیز بهسرعت متحول ساخت. یکی از این حوزههای نظام ادبی، رمان است. رمانهای عامهپسند به دلیل مخاطب فراوان، تاثیرات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی قابلتوجهبر فرهنگ یک ملّت دارند. رمانهای عامهپسند همانند دیگر نظامهای ادبی، تحتتاثیر دگرگونیهای تاریخی- فرهنگی، اجتماعی بوده، همواره در حال تحول و تغییر هستند. پژوهش پیش رو میکوشد با روش تحلیل محتوا، برخی از این تحولات را در ساختار و محتوا با تکیه بر رمانهای منتخب، بررسی کند. در این جستار مختصات و تحولات رمانهای برگزیده در دهههای 60 تا 90بررسی شدهاست و فرایند پژوهش بیانگر آن است که تغییر در شیوۀ روایت، شخصیتپردازی، مضمون و بویژه نوع نگاه به زن، از جمله تحولاتی است که در این رمانها روی دادهاست و این رمانها در سیر تحول طبیعی خود در برخی ویژگیها، خود را به رمانهای نخبهگرا نزدیک کرده و میکنند؛ اما همواره در بسیاری از ویژگیهای دیگر تمایز خود را با آنها حفظ کردهاند.
The Islamic Revolution of Iran is the most influential factor in the historical-cultural transformation of contemporary Iran, which, along with fundamental changes in the intellectual, social, political, etc., also rapidly transformed the country's literary system. One of these areas of the literary system is the novel. Popular novels have significant cultural, social, and historical implications for a nation's culture due to their large audience. Popular (yellow) novels, like other literary systems, have been influenced by historical-cultural changes and are constantly evolving. The present study tries to investigate some of the developments of these novels in structure and content by descriptive-analytical method, relying on selected novels. To examine these developments, the decade has been the criterion and the coordinates of these novels in different decades have been studied. Changes in the way of narration, characterization, theme and especially the way of looking at women are among the developments that this research has achieved in these novels.The research process shows that the change in the way of narration, characterization, theme and especially the way of looking at women are among the changes that have taken place in these novels and these novels in their natural evolution in some features approach elitist novels but; They have always distinguished themselves from them in many other respects.
خلاصه ماشینی:
فاطمه نسـا صـابری و دیگـران (١٣٩٧) در مقالـۀ «خـوانش لکـانی رمـان عامه پسندِ پریچهر» این رمان را از منظر نقد روانکاوانۀ لکانی مورد بررسی قـرار داده انـد و بـا منطبق کردن عناصری از رمـان مـذکور بـا مراحـل رشـد روانـی شخصـیت از منظـر لکـان ، همذات پنداری زنان و دختران جوان با شخصیت های زن رمان را نقد و تحلیل کـرده ، متـذکر شده اند که رهاورد این همذات پنـداری خیـالی بـرای سـوژه هـای دختـر نوجـوان و جـوان ، غرق شدن در کلیشه های جنسیتی است که منجر به انکار استعدادها و توانمندیهـا و کسـب هویتی انفعالی در آنها میشود.
٢. ٤ بررسی رمان های عامه پسند دهۀ ٧٠ این دهه نقطۀ عطفی در جریان رمـان هـای عامـه پسـند بـه شـمار مـیرود؛ بـا انتشـار رمـان «بامداد خمار» در سال ١٣٧٤ و استقبال بی نظیری که از آن شد(شمارگان سـی هـزار نسـخه در یک نوبت انتشار و بیش از پنجاه نوبت چاپ ) رمان عامه پسند، علاوه بر تودة مردم ، مـورد توجه منتقدین و ناشران نیز قرار گرفت .
از میان رمان هـایی کـه از این دهه برگزیده شده است ، «تندیس عشق » نامی کاملاً مطابق با رمان های عامـه پسـند دارد و در رمان های «دالان بهشت » و «باغ مارشال » نیز بار عـاطفی و احساسـی ایـن عنـاوین ، بـرای مخاطب آشنا و محسوس و در عین حـال جـذاب اسـت .