چکیده:
بیماری دیابت همانند هر بیماری مزمن و ناتوانکننده دیگر، فرد مبتلا مخصوصا کودکان و نوجوانان را با مشکلاتی مواجه میسازد که درنتیجه آن، تمامی جوانب زندگی روزمره فرد تحت تاثیر قرار میگیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی ـ رفتاری بر اضطراب ناشی از تزریق انسولین در کودکان و نوجوانان مبتلابه دیابت نوع یک بود. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون ـ پسآزمون همراه با گروه کنترل و مرحله پیگیری 5/1 ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان و نوجوانان 8 تا 13 سال مبتلابه دیابت نوع یک استان اصفهان بود. 25 نفر با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و بهطور تصادفی به دو گروه آزمایش (10) و کنترل (15) تقسیم شدند. گروه آزمایش طی 8 جلسهی 45 دقیقهای تحت درمان شناختی ـ رفتاری قرار گرفت و گروه کنترل درمان خاصی را طی این دورهی زمانی دریافت نکرد. پرسشنامه مشاهدهای دیسترس رفتاری الیوت و همکاران (1987) در سه مرحله پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری توسط مادران کودکان و نوجوانان تکمیل گردید. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. نتایج نشانگر کاهش اضطراب ناشی از تزریق انسولین در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مرحلهی پسآزمون بود (001/0> P). همچنین نتایج حاصل از پیگیری نیز حاکی از ماندگاری اثر درمان در طول زمان بود؛ بنابراین درمان شناختی ـ رفتاری بهعنوان یک مداخله اثربخش در کاهش اضطراب ناشی از تزریق انسولین در کودکان و نوجوانان مبتلابه دیابت نوع یک محسوب میشود. لذا پیشنهاد میگردد متخصصان غدد و انجمنهای دیابت، مداخلات روانشناختی ازجمله روش درمانی شناختی ـ رفتاری را در برنامه مراقبتی کودکان و نوجوانان مبتلابه دیابت بگنجانند.
Diabetes mellitus, like any other chronic and debilitating illness, causes the person with the disease, especially children and adolescents, to experience problems that affect all aspects of the daily life of the individual. This study aimed to evaluate the effectiveness of cognitive-behavioral therapy on insulin induced anxiety in children and adolescents with type 1 diabetes. The research design was quasi-experimental with a pre-test-post-test design with the control group and a follow-up stage of 1.5 months. The statistical population of the study included all children and adolescents aged 8 to 13 years with type 1 diabetes in Isfahan province. Twenty-five subjects was selected by purposive sampling method and randomly divided into experimental (10) and control (15) groups. The case group received cognitive-behavioral therapy during the eight sessions of 45 minutes, and the control group did not receive any specific treatment during this period. Elliott et al.'s (1987) Observational Scale of Behavioral Distress Questionnaire was completed by mothers of children and adolescents in three stages: pre-test, post-test, and follow-up. Data were analyzed using repeated measure analysis. A significant reduction of insulin-induced anxiety in the case group compared to the control group was observed in the post-test phase. (P <0.01). The results of follow-up also showed that the effect of treatment lasted over time. Therefore, Cognitive-behavioral therapy was considered an effective intervention in reducing insulin-induced anxiety in children with type 1 diabetes mellitus. So, it is recommended that endocrinologists and diabetes associations include psychological interventions, including cognitive-behavioral therapy, in the care program of children with diabetes.
خلاصه ماشینی:
اثربخشي درمان شناختي ـ رفتاري بر اضطراب ناشي از تزريق انسولين در کودکان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يک / مريم منتظري کارشناس ارشد روان شناسي تربيتي ، دانشگاه پيام نور، اصفهان ، ايران .
هدف از پژوهش حاضر بررسي اثربخشي درمان شناختي ـ رفتاري بر اضطراب ناشي از تزريق انسولين در کودکان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يک بود.
اين ديسترس هاي مزمن مرتبط با مکرر بودن رويه درماني دردناک، جداي از تأثير خود بيماري ميتواند کودکان و نوجوانان را در جايگاه خطرپذيري براي اختلالات روان شناختي و رفتاري قرار دهد و اثر منفي بر روي سازگاري و انطباق آن ها با مدرسه و خانواده داشته باشد (ابراهيم پور و همکاران ، ١٣٩٤).
Howe, Ratcliffe, Tuttle, Dougherty & Lipman (نوروزي، ١٣٩٠).
لذا هدف اين پژوهش بررسي اثربخشي درمان شناختي ـ رفتاري بر اضطراب ناشي از تزريق انسولين در کودکان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يک ميباشد.
همچنين يک ماه و نيم بعد از اتمام جلسات آموزشي، ابزار پژوهش جهت پيگيري و بررسي تداوم اثر درمان شناختي ـ رفتاري بر اضطراب ناشي از تزريق انسولين ، براي هر دو گروه آزمايش و کنترل به اجرا درآمد.
1. Berge, Agdal, Vika & Skeie 2.
همچنين پژوهش در حيطه کودکان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يک در ايران کم است ، لذا پيشنهاد ميشود اثربخشي اين آموزش براي ديگر مشکلات روان شناختي آن ها نيز اجرا گردد.
اثربخشي درمان شناختي ـ رفتاري بر اضطراب ناشي از تزريق انسولين در کودکان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يک ، مطالعات روان شناسي باليني، 42(11)،164-145 .