چکیده:
لزوم تدوین یک تاریخ عمومیِ جامع از روندِ تحولات ایران در عصر جمهوری اسلامی، پس از گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی، از نیازی جدی نه فقط در سطح تاریخپژوهان که در تمام سطوح جامعۀ ایران حکایت دارد؛ نیازی که مرکز اسناد انقلاب اسلامی، با تشخیص آن، به تدوین چنین طرحی همت گمارده است.
این تاریخ عمومیِ جامع با تفکیکهای زمانی خُرد، و سرفصلهای ریز و دقیق خود میکوشد تا حتیالمقدور تمام رخدادهای ریز و درشت ایرانِ پس از انقلاب و روند تحولات کشور در این دوران را بررسی و تصویری تمامنما و جامع -و نه لزوماً مانع- را بهخصوص به نسل امروزین جامعۀ ایران، که خود مستقیماً درگیر و شاهد بسیاری از این حوادث نبودهاند، ارائه نماید.
از این مجموعه تا زمان تدوین این یادداشت، پنج جلد منتشر شده و تحولات ایران را از 22 بهمن 1357 تا 31 خرداد 1361 به بحث کشیده است. این یادداشت به نقد و بررسی جلدِ پنجم این مجموعه اختصاص دارد. نویسندۀ این یادداشت کوشیده است، نقد خود بر این مجلّد را با تأکید بر روش پژوهش در دانشِ تاریخ و میزان رعایت آن در این اثر، متمرکز کند و از این زاویه ارزیابی خود را ارائه نماید.
The need to compile a comprehensive general history of the developments in Iran in the era of the Islamic Republic, after four decades of the Islamic Revolution, indicates a serious need not only at the level of historians but at all levels of Iranian society. Recognizing the need, the Islamic Revolutionary Documentation Center has made efforts to formulate such a plan. This comprehensive general history, with its micro-chronological divisions and detailed headings, tries to examine as much as possible all the big and small events of Iran after the revolution and the developments of the country in this period and give a complete and comprehensive picture, although not necessarily an obstacle. Especially to the current generation of Iranian society who have not been directly involved and witnessed many of these events. From the collection to the time of compiling this memo, five volumes have been published and have discussed the developments in Iran from February 13, 1979 to June 20, 1982. This note is dedicated to the review of the fifth volume of this collection. The author of this memo has tried to focus his critique of this volume by emphasizing the research method in the knowledge of history and the degree of its observance in this volume, and to present his evaluation from this point of view.
خلاصه ماشینی:
در بابِ نوشتار و نویسنده تدوین و انتشار مجموعۀ «تاریخ تحولات سیاسی جمهوری اسلامی» از سال 1396 به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی آغاز شده و کتاب مورد بررسی در این یادداشت (جلد پنجم)، تازهترین کتابِ منتشرشدۀ این مجموعه است.
این اثر تاریخ تحولات سیاسی جمهوری اسلامی ایران را در برهۀ یکساله؛ از اول تیر ماه 1360 تا 31 خرداد 1361 مورد بررسی قرار داده است.
۲. سازمانبندی و شرح اجمالی کتاب جلد پنجم تاریخ تحولات سیاسی جمهوری اسلامی ایران در 363 صفحه، 9 فصل و یک نتیجهگیری پایانی تدوین شده است: در فصل اول تحت عنوان «عزل بنیصدر از ریاستجمهوری» (صص31-17) نویسنده به صورتی مختصر به روند عزل ابوالحسن بنیصدر، نخست از فرماندهی کلّ قوا و سپس از ریاست-جمهوری، و حمایت و استقبال عمومی مردم از این رخداد در قالب راهپیماییهای عمومی اشاره کرده است.
در فصل هفتم که عنوان «تحولات در قوۀ قضاییه و قوۀ مقننه» را بر پیشانی دارد (صص218-199)، نویسنده به بررسی موضوعاتی چون برگزاری انتخابات شورای عالی قضایی در آبان 1360 و تصویب لایحۀ تشکیل سازمان بازرسی کلّ کشور به عنوان تحولات قوه قضاییه در این برهه؛ و تفویض اختیار ولی فقیه در تشخیص موارد و صدور قوانین ثانویه به مجلس شورای اسلامی بهعنوان مهمترین تحول قوۀ مقننه پرداخته است.
در خصوص تکتک موضوعات و رخدادهای مورد بررسی ایشان در کتاب حاضر، گذشته از آثار منتشرشده توسط سایر مراکز پژوهشی و تحقیقاتی فعال در حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی و انبوهی از آثار پژوهشگران مستقل، تنها توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی که نویسندۀ محترم اثر خود را به سفارش این مرکز نگاشته، انبوهی از آثار مختلف پژوهشی قابل استناد به قلم پژوهشگران و تاریخنگاران مختلف نگاشته شده است.