چکیده:
مالیات یکی از باثبات‌ترین درآمدهای دولت است و می‌تواند به عنوان ابزاری در جهت اجرای عدالت اجتماعی، مقابله با تورم و تشویق سرمایه‌گذاری استفاده شود. یک نظام مالیاتی دارای شرایطی است که مهمترین آنها عدالت و کارایی است و در یک نظام اقتصادی گسترده، انواع مالیاتها اثرات جانبی متفاوتی خواهند داشت. بنابراین، لازم است مالیاتها (از نظر پایه و نرخ ) به گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که کم‌ترین اثرات اختلالی را در سیستم اقتصادی داشته باشند. همچنین امروزه مالیات، مهمترین منبع درآمدی دولت برای تأمین هزینه‌های خود در جهان به شمار می‌رود. این منبع در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، بیشترین درآمدهای دولت‌ها را تشکیل میدهد. اهمیت و نقش مالیات در دستیابی به رشد مستمر و پایداری اقتصادی، اشتغال، کاهش تورم، ثبات سطح عمومی قیمتها و همچنین به عنوان مهمترین منبع درآمدی دولت در حال حاضر پس از نفت برای همه آگاهان و مسئولان اقتصادی و سیاسی کشور آشکار و مهم می‌باشد. در سال‌های اخیر سهم قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی در بودجه عمومی دولت، ناشی از وصول مالیات بر درآمد و ارزش افزوده بوده است. بنابراین، دولت نگاه ویژه‌ای به این نوع مالیات داشته و پیگیر دائمی نمودن قانون مالیات بر ارزش افزوده است هدف از مقاله حاضر تعیین نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده در ایران است. روش تحقیق در این پژوهش بصورت تحلیلی با استفاده از یک مدل کلان اقتصادی است. مدل تحقیق، مبتنی بر الگوی رشد نئوکلاسیک برای تعیین نرخ بهینه مالیات است. مدل تحقیق در چارچوب مدل‌های تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE[1]) پس از بسط الگو و دستیابی به رابطه تعیین‌کننده نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده، با استفاده از پارامترهای اقتصاد ایران، مدل یاد شده کالیبره و میزان نرخ بهینه مالیات در سناریوهای مختلف محاسبه و تحلیل تجربی انجام شد.نتایج حاصل نشان میدهد که اجرای مالیات بر ارزش افزوده با نرخ های مختلف و طی دو سناریو موجب افزایش سطح عمومی قیمتها، کاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش درآمد دولت، کاهش قیمت عوامل تولید، کاهش درآمد و مخارج خانوارها، افزایش پس‌انداز کل، افزایش سرمایه‌گذاری کل، افزایش جذب کل، و افزایش نرخ ارز می‌شود.
Taxes are the most stable government revenues and they can be used as tools to implement social justice and to encourage investment. The purpose of this article is to determine the optimal vat rate by using a neoclassical growth model in Iran. To this end a generalized segmented growth model including household, firm and government was first developed. Using the parameters of the Iranian economy and social accounts matrix (Sam 1395), the mentioned model is calibrated and the optimal tax rate is determined in two scenarios in such a way that it receives the most income and has the least disruption. The research method is analytical and using a macroeconomic model. The research model is in the framework of computable general equilibrium model (CGE) and tax achievement in different scenarios. The results show that the implementation of vat at different Rates and in two scenarios 5 and 10 percent will increase the general level of prices, reduce GDP, increase government revenue, reduce household income and expenditure, increased total absorption and exchange rate.
خلاصه ماشینی:
تعیین نرخ بهینه مالیات در ایران با تأکید بر مالیات بر ارزش افزوده الله محمد آقائی ١ مجید مداح ٢ تاریخ دریافت : ١٣٩٩/٠٣/١٩، تاریخ پذیرش : ١٣٩٩/١٠/١٥ چکیده مالیات یکی از باثبات ترین درآمدهای دولت است و می تواند به عنوان ابزاری در جهت اجرای عدالت اجتماعی و تشویق سرمایه گذاری استفاده شود.
نتایج نشان میدهد که اجرای مالیات بر ارزش افزوده با نرخ های مختلف و طی دو سناریو بهینه ٥ و ١٠ درصد موجب حداکثر سازی درآمد و حداقل سازی زیان اجتماعی (کاهش اثر تنازلی )، افزایش سطح عمومی قیمتها، کاهش تولید ناخالص داخلی ، افزایش درآمد دولت ، کاهش قیمت عوامل تولید، کاهش درآمد و مخارج خانوارها، افزایش جذب کل و افزایش نرخ ارز می شود.
برای انجام تجزیه و تحلیل میزان نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده در ایران ، معادلات مدل تحقیق که در بخش قبل به صورت ریاضی بیان شد، در نرم افزار GAMS کدنویسی و سپس حل شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) ٨-نتیجه گیری مقاله حاضر با عنوان تعیین نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده در ایران انجام شده است .
The Determination 9of Optimal Tax Revenues based on the Growth Rate in Objective- Optimal Control Method, the two Scientific- Specialized Quarterly of Developmental Economic Researches and Planning, the Third Year, 1 )Persian(.
The Impact of Indirect Tax Optimal Rates on Social Welfare in Iran, the Economic Research Quarterly )Sustainable Growth and development(, the 15th Year, 4 )Persian(.
(
, 
, 
)
