چکیده:
اعطای معافیتها در نظام مالیات بر ارزشافزوده، علاوه بر آنکه موجب افزایش هزینههای تمکین، افزایش هزینههای اجرایی، اختلال در انتخاب نهادهها به نفع نهادههای واسطهای وارداتی، ادغام عمودی فعالیتها و تقویت انگیزه عرضه به خود میشود، از دست رفتن درآمدهای مالیاتی قابلملاحظهای را نیز در پی دارد. در این مقاله با استفاده از جدول داده-ستانده محصول در محصول (با ابعاد 156 در 156) و حسابهای ملی کشور طی سالهای 1388 تا 1395، شکاف سیاستی ناشی از اعطای معافیتها و شکاف تمکین در نظام مالیات بر ارزشافزوده محاسبه شده است. نتایج محاسبات حاکی از آن است که در طول اجرای آزمایشی مالیات بر ارزشافزوده، حدود 260 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی از دست رفته است. سهم دولت از این میزان درآمد مالیاتی از دست رفته حدود 157 هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین سهم شهرداریها و دهیاریها بالغ بر 103 هزار میلیارد تومان بوده است که بیش از 3/2 برابر کل وجوه واریزی به حساب نهادههای مذکور در طول اجرای قانون میباشد. با عنایت به یافتههای مذکور، مقاله حاضر حاوی دو پیام سیاستی است. اولاً در فرآیند بررسی لایحه مالیات بر ارزشافزوده، از گسترش دایره معافیتها بایستی به شدت احتراز شود و ثانیاً حتیالمقدور معافیتهایی که فاقد منطق علمی است و ردپایی از آن در قوانین دیگر کشورهای مجری نظام مالیات بر ارزشافزوده مشاهده نمیشود، حذف گردند.
Granting exemptions in the value -added tax system, in addition to increasing the cost of compliance, increasing administrative costs, disrupting the selection of inputs for the benefit of imported intermediary inputs, vertical integration and strengthening the self supply, will also result in significant loss of tax revenues. In this paper, the policy gap and compliance gap resulting from the granting of exemptions in the value added tax system has been calculated using the Input-Output Tables (156 * 156 in size) and the national accounts of the country between 1388 and 1395.
The results of the calculations indicate that during the pilot implementation of the value added tax, about 260,000 billion Toman have been lost in tax revenue. The governmentchr('39')s share of this tax loss was 157,000 billion Toman. The share of municipalities has been over 103,000 billion Toman, which is more than 2.3 times the total amount of funds transferred to the accounts during the enforcement of the law.
According to the findings, the present paper contains two policy messages: Firstly, in the process of reviewing the value added tax bill, the expansion of a circle of exemptions should be strictly avoided. And secondly, the exemptions that have no scientific logic and are not observed in other countries are removed if possible.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با استفاده از جدول داده ستانده محصول در محصول (با ابعاد ١٥٦ در ١٥٦) و حساب های ملی کشور طی سال های ١٣٨٨ تا ١٣٩٥، شکاف سیاستی ناشی از اعطای معافیت ها و شکاف تمکین در نظام مالیات بر ارزش افزوده محاسبه شده است .
این مقاله ، سه هدف اصلی را دنبال میکند که عبارتند از: ✓ نخست ، تشریح پیامدهای اعطای معافیت ها ✓ دوم ، محاسبه شکاف سیاستی و شکاف تمکین مالیات بر ارزش افزوده ✓ سوم ، استخراج چارچوبی منطقی برای اعطای معافیت ها با تمرکز بر ویژگیهای اساسی کالاها و خدمات معاف و تجربیات کشورهای منتخب با عنایت به توضیحات فوق ، مقاله حاضر در ٥ بخش سازماندهی میشود.
از آنجایی که اولاً داده های رسمی در خصوص میزان فعالیت هایی که زیر حد آستانه قرار میگیرند منتشر نمیشود و ثانیاً نظام مالیات بر ارزش افزوده ایران از نوع مصرفی است و ثالثاً مصرف هیچ یک از کالاها و خدمات در داخل کشور مشمول نرخ صفر نمی شود، لذا در مقاله حاضر، صرفاً روی شکاف سیاستی ناشی از «اعطای معافیت های قانونی» تمرکز شده است .
Compliance Gap (به تصویرصفحه مراجعه شود) ٤-١- فرآیند محاسبه درآمد بالقوه مالیات بر ارزش افزوده (با فرض مشمولیت تمام کالاها و خدمات و یا اعطای معافیت ها به برخی کالاها و خدمات )١ در مدل ارائه شده توسط IMF، کل درآمد بالقوه VAT از مجموع مالیات بر واردات و مالیاتی که میبایستی روی ستانده فروخته شده در داخل کشور دریافت شود (که به معنای محاسبه صادرات با نرخ صفر است ) و سپس کسر نمودن مالیات پرداختی روی نهاده ها به دست میآید.