چکیده:
ملا خلیل سعرتی از دانشمندان برجسته و مشهور در عرصه علم و تقوی است که دارای آثار علمی متعددی در علوم عقلی و نقلی میباشد آثار وی در علوم مختلف بیش از چهل تألیف است. از شاخصههای اصلی تألیفات وی میتوان به مواردی چون: اخلاص، ازخودگذشتگی، انسجام و اتقان علمی در راستای خدمت به دین و همنوعان و سرزمینش یاد کرد. از حیث علمی نیز آثار وی بیانگر گستره علم و یافته و نکته سنجی وی در زمینه فقه می باشد. پژوهش حاضر در صدد آشکار ساختن جایگاه علمی این عالم فرزانه در این زمینه علمی و چگونگی بهکارگیری علوم مختلف در راه رسیدن به فتوای دقیق و حکم صحیح و نگاه عمیق به مسائل فقه اسلامی از لابه لای آراء و اندیشههای وی در کتاب «محصول المواهب الأحدیة فی الخصائص و الشمائل الأحمدیة» است که کتاب اخیر را در بیان خصائص و شمائل پیامبر(ص) تحریر نموده است. لازم به ذکر است که تسلط او بر علوم مختلف موجب شده تا در بیان نکات علمی در این کتاب، به مسائل مختلفی از علوم گوناگون اشاره کند. بیان آراء فقهی در مسائل مختلف از جنبههای بارز این کتاب است که نویسنده برای استفاده بیشتر خوانندگان و بیان جایگاه والای شریعت و فقه در میان مطالب کتاب بیان کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی در صدد آن است که جایگاه فقهی شیخ سعرتی را آشکار سازد و برای رسیدن به این هدف، بحث در سه محور، بیان میشود: ترحیجات فقهی وی در زمینههای مختلف، چگونگی ارزیابی و نقد دیدگاههای فقهی، جمع متون شرعی متعارض ذکر شده در سنت نبوی که دارای جنبه عملی و رویکرد فقهی میباشد. علاوه بر اینها، به دیدگاهها و توضیحات دقیق وی در مسائل مختلف فقهی اشاره شده است تا جایگاه وی در بیان علم اصول و بیان مسائل اصولی نیز مشخص شود و در پایان شیوه انطباق چارچوبهای فقهی بر مسائل مستحدث و مسائل فقهی مختلف بیان گردد.
A prominent, well-known scholar in science and piety, Mullah Khalil Siirti has more than forty works in intellectual and transmitted science. His publications are characterized mainly by sincerity, sacrifice, coherence, and scientific firmness, which he has pursued to serve his religion, fellowmen, and land. Scientifically, his works indicate his extensive knowledge, prosperity, and rigor in the area of jurisprudence. The present research seeks to cast light on the scientific position of this erudite scholar in this area of science and his methods of application of different branches of science to be able to adopt accurate juridical attitudes, correct judgments, and profound perspectives with regard to issues in Islamic jurisprudence. For this purpose, his views and thoughts are extracted from his book Mahsul al-Mawahib al-Ahdiyah fi al-Khasais wa al-Shamail al-Ahmadiyah, recently authored to enumerate the Islamic Prophet’s (PBUH) virtues and merit. It should be noted that Siirti’s mastery over different branches of science has led him to address a range of issues from various disciplines in his statement of scientific points in the book. Another significant aspect of the book involves the expression of views on different topics based on jurisprudence, included here and there to further the reader’s benefit and indicate the high position of Islamic law and jurisprudence. The present descriptive-analytical research seeks to reveal Sheikh Siirti’s position in jurisprudence. For that purpose, discussion is made along three lines: his preferences in application of jurisprudence to different areas, his methods of assessment and criticism of the perspectives in jurisprudence, and his collection of contrastive religious text referred to on the Prophet’s practices with scientific aspects and jurisprudence approaches. Furthermore, his attitudes toward and precise accounts of different issues concerning jurisprudence are addressed here to clarify his position in the presentation of the principles of jurisprudence and fundamental issues therein.
خلاصه ماشینی:
com Email: المقدمة الحمد لله ربّ العالمين وأتم الصلاة والتسليم على سيدنا محمد النبي الأمي وعلى آله وصحبه أجمعين والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين ، وبعد: فقهاء المسلمين منذ القدم قدموا الكثير في سبيل إنارة الطريق المستقيم ، وصولاً بذلك إلى رضوان الله وعفوه، وقد بينوا الحلال من الحرام للناس كي يشملهم بشرى الرّسول (ص) بقوله: «من يرد الله به خيراً يفقهه في الدِّين» «البخاري،1422، 1/25؛ مسلم، بلاسنة، 2/718)، فصار ديدنهم التفقه في هذا الدِّين ونشره بين الأنام.
2. فقه الشيخ الملاّ خليل السّعرتي من خلال كتابه « محصول المواهب الأحدية في الخصائص والشمائل الأحمدية» ــ دراسة تأصيلية تحليلية مقارنة ــ وهذا الكتاب (الملا خليل السيرتي ) مخصَّص لبيان منهج الشيخ السيرتي في إثبات العقائد الإسلامية من خلال منظومة نهج الأنام العربية ، وقد أخذ عنه الباحث : علي نبي صالح الدوسكي ، شهادة الماجستير سنة (2000م) من جامعة دهوك ـ كلية الشريعة والدراسات الإسلامية، وبتقدير امتياز.
ثم دعا(ص) عليه لمخالفة الحكم الشرعي عمومًا والسنن الشرعية العامة، فضلاً كما أخرجه ابن ماجة في سننه سنن ابن ماجه : ابن ماجة أبو عبد الله محمد بن يزيد القزويني، وماجة اسم أبيه يزيد (ت273هـ)، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي ، دار إحياء الكتب العربية - فيصل عيسى البابي الحلبي، بلا سنة ، 2/1227 برقم 3722، باب : الجلوس بين الظل والشمس، وصححه الألباني وحسَّنه محمد فؤاد عبد الباقي.