چکیده:
هدف از این مقاله، فراهم آوردن چارچوبی مفهومی برای سپرسازی از مذهب در سازمانها است. سپرسازی از مذهب، ایدهی نویی است که فقدان متون کافی در این زمینه، پژوهشگران را بر آن داشت طی مصاحبههای عمیق با 13 خبرهی دانشگاهی در حوزه دینپژوهی و مدیریت رفتار سازمانی، با استفاده از رویکرد ساختاری نظریه دادهبنیاد به ارائه الگوی جامع و منسجم برای مفهوم سازی سپرسازی از مذهب بپردازند. روایی پروتکل مصاحبه با استفاده از روایی صوری و محتوا و پایایی آن با توافق بین دو کدگذار حاصل شده است. الگوی نهایی، ضمن روشن ساختن ماهیت سپرسازی مذهبی، به تفکیک، عوامل علّی، زمینهای و مداخلهگر موثر در بروز این عارضه را نمایان میسازد و راهبردها و پیامدهای مثبت ناشی از مهار سپرسازی را در کنار پیامدهای منفی سپرسازی از مذهب معرفی میکند. نتایج این مطالعه نشان داد سپرسازی از مذهب مفهومی چند وجهی است که در چهار سطح: ذهنی، کنش وظیفه ای، کنش اجتماعی و سطح عملکردی قابل شناسایی است. همچنین مشخص گردید بروز سپرسازی از مذهب تابع عواملی خاص بوده، تا حدی قابل پیشبینی است. این مطالعه در نهایت به معرفی راهبردهای کنش سپرسازی از مذهب و زمینه بروز آن و پیامدهایش پرداخته است.
The purpose of this study is to design a conceptual framework for religious buffering in organizations. Religious buffering is a new term, the inefficient literature on which led the researchers to conduct in-depth interviews with 13 academic experts in the field of theology and organizational behavior management through a grounded theory for proposing a comprehensive and coherent model of the issue. The validity of the interview protocol was confirmed by measuring the face validity and content validity, and its reliability was achieved by agreement between two coders. Clarifying the nature of religious buffering, the final model distinguished the causal, underlying and intervening factors which influence this method and introduced strategies and positive consequences of the fulfillment of religious buffering along with its negative consequences. The results revealed that religious buffering contains a multifaceted concept identifiable at four mental, functional action level, social action level, and functional levels. It was also found out that the religious buffering is composed of specific factors which are predictable to some extent. Finally, this study introduces strategies of the performance of religious buffering and its context and consequences.
خلاصه ماشینی:
سپرسازی از مذهب ، ایده ی نویی است که فقدان متون کافی در این زمینه ، پژوهشگران را بر آن داشت طی مصاحبه های عمیق با ١٣ خبره ی دانشگاهی در حوزه دین پژوهی و مدیریت رفتار سازمانی ، با استفاده از رویکرد ساختاری نظریه داده بنیاد به ارائه الگوی جامع و منسجم برای مفهوم سازی سپرسازی از مذهب بپردازند.
برای مثال ، دامغانیان و همکاران (١٣٩٤) در مقاله ای با عنوان «بررسی رابطه عدالت سازمانی و تنبلی اجتماعی» با هدف بررسی رابطه عدالت سازمانی و تنبلی اجتماعی در بین کارکنان بانک ملت استان مازندران (در یک جامعه آماری ١١٠٠ نفره )، با حداقل حجم نمونه ٢٨٥ نفره بر اساس جدول کرجسی و مورگان (١٩٧٠) و روش نمونه گیری تصادفی سامانمند، با ٣٦٦ پرسشنامه توزیـع شـده و برگشت ٢٩٢ پرسشنامه تحلیل پذیر، با روش توصـیفی از نـوع همبسـتگی و تحلیـل داده هـا بـا مـدل معادلات ساختاری به این نتیجه رسیدند که عدالت سازمانی با تنبلی اجتماعی رابطه منفی و معنـادار دارد و از بین مؤلفه های عدالت سازمانی (عدالت توزیعی، عـدالت رویـه ای و عـدالت مـراوده ای )، عدالت مراوده ای مهم ترین عامل در عدم بروز تنبلی اجتماعی کارکنان بانک ملت استان مازنـدران بوده است (دامغانیان و همکاران ، ١٣٩٤: ١١٥).
نتایج آن نشان داد که مؤثرترین عامل تأثیرگذار بر طفـره روی سازمانی، محیط سازمان است ؛ بر این اساس به مدیران پیشنهاد شده است تـا بـا تکیـه بـر مهـم تـرین شاخص های مؤثر بر طفره روی سازمانی (رضایت شغلی، تعهد و فرهنگ سازمانی)، به مدیریت برتـر و مهار بهتر پدیده طفره روی سـازمانی، نائـل آینـد (سـامانی و همکـاران ، ١٣٩٥: ١١١).
همچنین بر اساس یافته های مطالعه حاضر، پیشنهادهای زیر ارائه شده اند: الف ) با توجه به اینکه سپرسازی از مذهب میتواند منجر به بروز پیامدهای منفی بـرای سـازمان گردد، پیشنهاد میگردد که سازمانهای دولتی، با شناسایی مصادیق این پدیده ، برای مهار آن تـلاش کنند.