چکیده:
نظرًا لما یشتمل العنوان ضمن الإنتاجات الأدبیة علی المعانی والمضامین الجمالیة والمعنویة وما یؤدّی من دور مهم فی لفت النظر للمتلقی، یتمتع بمکانة مرموقة وبارزة؛ فهو صورة أخری للشاعر، إذ یعدّ جزءًا من حالته النفسیة والروحیة الّتی تیسّر للقارئ فهم القصیدة وتنیر له دربه. یستهدف البحث دراسة إستراتیجیة العنونة فی شعر «سپیدة کاشانی» و «سمیة عصام وادی» بوصفهما من شاعرات المقاومة فی إیران وفلسطین. تمّ إعداد هذا البحث وفق المنهج الوصفی- التحلیلی معتمدًا علی المدرسة الأمریکیة فی الأدب المقارن. أخیرًا خلص البحث إلی أنّ الشاعرتین حاولتا عبر توظیف تقنیة العنونة فی شعرهما التعبیر عن الثورة والمقاومة تجاه العدوّ المحتلّ من جانب، وإضفاء ضرب من ضروب الجمالیة والإبداع علی منجزهما الشعری من جانب آخر، إذ حاولت الشاعرتان عبر العنونة تسهیل الطرق أمام القارئ للحصول علی طریقة بنائها وفکّ شفراتها وإقامة الصلة بین العنوان ومضمون القصیدة للولوج إلی العمل الإبداعی حیث تتمتّع هذه العملیة عندهما بوظائف دلالیة متنوعة تضیء ظلمة النصّ وتستفزّ المتلقّی لیحصل علی التجارب الشعریة والشعوریة والجمالیة لدیهما. ومن هذا المنطلق نجد أنّ العنوان انصهر فی بوتقة النص الأدبی علی المستوی العام والخاصّ لیتّجه نحو فکرة مرکزیة ومحوریة وهی مواصلة خطّة الصمود والمثابرة.
عنوان، در اثار ادبی دربردارنده معانی و مفاهیم زیباشناختی و معنوی است و نقش بسزایی در جلب توجه خواننده دارد. درواقع عنوان بهدلیل نمایانکردن بخشی از حالات روانی و سرشت درونی شاعر، جنبههایی از اندیشه وی را پدیدار میسازد و فهم سروده را برای خواننده اسان میکند. نوشتار پیش رو مکانیزم عنوان در شعر «سپیده کاشانی» و «سمیه عصام وادی» را بهعنوان دو تن از زنان شاعر در عرصه ادبیات پایداری ایران و فلسطین بررسی و تحلیل کرده است. این جستار، با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که هردو شاعر در پرتو بهکارگیری مکانیزم عنوان در شعر خود، میکوشند از یکسو اندیشه پایداری را دربرابر دشمن اشغالگر و دژخیمان به مخاطب القا کنند و از دیگرسو، بر زیبایی و نواوری اثر خویش بیفزایند. هردو در پی ان هستند تا بهواسطه عنوان، راه را برای دستیابی مخاطب به ساختار شعرشان و پردهبرداشتن از نمادهای ان و برقراری پیوند میان عنوان و مضمون سروده، هموار سازند. بر این اساس، این مکانیزم در شعرشان، نشاندهنده دلالتها و اهداف مختلفی است که نقاب از سیمای سرودههایشان کنار میزند و خواننده را تشویق میکند تا به اندوختههای شعری، عواطف درونی و جلوههای زیباشناختی شعرشان، دست یابد. عنوان در ساختار شعر این دو شاعر، پیرامون یک اندیشه محوری، یعنی ادامهدادن به پایداری و مقاومت، میچرخد.
Titles in literary works include aesthetic and spiritual meanings and concepts and play an
important role in attracting the reader's attention. In fact, due to revealing a part of the poet's
mental state and inner nature, a title reveals aspects of his/her thoughts and makes it easy for the
reader to understand the poem. This study examines and analyzes the mechanisms of the titles in
the poems of "Sepideh Kashani" and "Somayyeh Esam Wadi" as two female poets in the
resistance literature of Iran and Palestine. This research has adopted a descriptive-analytical
method and is based on the American school in comparative literature. The results of this study
show that both poets, in the light of using the title mechanism in their poetry, try to instill in the
audience the idea of resistance against the occupying enemy, and on the other hand, increase the
aesthetics and innovation of their works. Both poets seek to pave the way for the audience to
access the structure of their poetry and to unveil their symbols and establish a link between the
title and the theme of the poem through the title. Accordingly, this mechanism in their poems
reflects various implications and goals that remove the veil from the form of their poems and
encourages the reader to achieve the poetic reserves, inner emotions, and aesthetic effects of their
poems. In the structure of the poetry of these two poets, titles revolve around a central idea,
which is to continue resistance and sustainability.