چکیده:
یکی از مهمترین میراثهای روایی بر جای مانده از رسول گرامی اسلام6 حدیث منزلت است(انت منی بمنزلة هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی...). این حدیث متواتر را عالمان شیعه و اهلسنت به صورت گسترده در منابع روایی خود ثبت کردهاند؛ چنانکه عالمان شیعه آن را از طریق 9 نفر از امامان اهلبیت: و 25 نفر از صحابه پیامبر6 نقل کردهاند. عالمان اهلسنت نیز حدیث مورد نظر را در منابع روایی خود از طریق 26 نفر از صحابه از رسول خدا6 نقل کردهاند. در این حدیث که رسول خدا6 آن را در 30 زمان و مکان متفاوت بیان داشتهاند نسبت علی7 به خودشان را به نسبت هارون به موسی7 تشبیه نموده و در آن از خلافت بلافصل علی بن ابیطالب7 به جای پیامبر پس از درگذشت رسول خدا6 بر همه کسانی که به آئین پیامبر ایمان آوردهاند، سخن گفتهاند. این نوشتار درصدد است تا گزارش ابن عباس از حدیث منزلت را مورد بررسی قرار دهد. گزارش ابن عباس در عین اشتراک با سایر گزارشهای این حدیث در صدر(انت منی بمنزلة هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی) عبارتی ویژه در ذیل دارد(و أنت خلیفتی فی کل مؤمن من بعدی) که ضمن متمایز ساختن این روایت از دیگر روایتها، شبهات بیمورد در دلالت این حدیث را رد کرده و به صراحت بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علی7 دلالت دارد.
One of the most important narrative legacies left by the Holy Prophet of Islam is the Manzilat hadith (O Ali, your position before me is like the position of Aaron before Moses, with the difference that there is no prophet after me) This definitive hadith has been extensively recorded by Shiite and Sunni scholars in their narrative sources. As Shiite scholars have narrated it through 9 Imams of Ahl ul-Bayt and 25 companions of the Prophet (sa).Sunni scholars have also quoted the hadith in their narration sources through 26 companions of the Messenger of God. In this hadith, which was narrated by the Messenger of God (sa) in 30 different times and places, he compared Ali's relation to himself to Aaron's relation to Moses, and spoke of Ali ibn Abi Talib's immediate successor to the Prophet after his passing away. This article intends to examine Ibn Abbas's report on the Manzilat hadith. Ibn Abbas's report, while sharing with the other reports of the above-mentioned hadith (انت منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی) has a special phrase below (among all the believers after me, you are the only caliph) which, while distinguishing this narration From other narrations, he rejects unnecessary doubts about the meaning of this hadith and explicitly indicates the immediate succession of Ali, the Commander of the Faithful(as).
خلاصه ماشینی:
7. احمدبن حنبل (م 241ق) وى در كتاب مسند از طریق پنج نفر از صحابه هیجده بار حدیث را نقل كرده است (ابن حنبل، 1416ق: ج3، 114، 124، 146، 155، 160، 392؛ ج5، 180-182؛ ج17، 373؛ ج23، 9؛ ج45، 14، 459).
و در ذیل حدیث ده فضیلت ابن عباس براى على علیهالسلام نوشته است: هذا حدیث صحیح الإسناد ولم یخرجاه (همان: ج3، 133-134).
در اینجا نیز رسول خدا( على علیهالسلام را به عنوان برادر خود برگزیده و حدیث منزلت را درباره ایشان بیان فرمود (طبرانى، بیتا: ج11، 63؛ ابن حبان، 1393ق: ج1، 142).
نقل مشهور حدیث منزلت در نقل مشهور حدیث منزلت كه بیشتر صحابه آن را از رسول خدا( نقل كردهاند آمده است كه پیامبر (ص) خطاب به على علیهالسلام فرمود: «أنت منّی بمنزلة هارون من موسى إلاّ أنّه لا نبی بعدی» (صدوق، 1416ق: ج2، 572؛ مسلم نیشابورى، 1412ق: 4، 1870، ترمذى، 14198ق: ج5، 455-456؛ ابن حنبل، 1416ق: ج17، 373) یا عباراتى مشابه عبارت فوق.
وى مىنویسد: حدثنا محمّد بن المثنى، حدثنا یحیى بن حمّاد، حدثنا أبوعوانة، عن یحیى بن سلیم أبی بلج، عن عمرو بن میمون، عن ابن عباس قال: قال رسول الله( لعلی: «أنت منّی بمنزلة هارون من موسى إلاّ أنّك لست نبیاً إنّه لا ینبغی أن أذهب إلاّ و أنت خلیفتی فی كلّ مؤمن من بعدی» (ابن ابى عاصم، 1413ق: 551).
ابن ابى عاصم یك بار دیگر حدیث فوق را با همین سند در ضمن حدیث ابن عباس كه وى در طى آن ده فضیلت براى على بن ابىطالب علیهالسلام ذكر كرده نقل كرده است.