چکیده:
درد شایعترین علت مراجعه بیماران به مراکز درمانی است. درد به عنوان یک پدیده چند وجهی با رنج
فراوان روان شناختی، ا جتماعی و فیزیکی همراه بوده و سبب کاهش بهره وری در اجتماع می شود
(پتی و همکاران 1999 ) از این میان سردردهای تنشی یکی از شایع ترین نوع دردها و علت اصلی
مراجعه به پزشک است، بدیهی است با توجه به تاثیرات سوء این اختلال چه ازنظر فردی و چه اجتماعی اقتصادی بررسی راهبردهای مختلف درمانی حائز اهمیت است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر بخشی هیپتونیزم درمانی در درمان مبتلایان به سردرد تنشی مزمن به صورت طرح آزمایشی تجربی با
پیش آزمون پس آزمون وگروه گواه صورت گرفته است. ب دین منظور تعداد 24 بیمار مبتلا به سردرد
تنشی مزمن از بین مراجعه کنندگان به یک کلینیک مغز و اعصاب انتخاب شدند ودر دوگروه به صورت
تصادفی روزهای زوج وفرد قرار گرفتند. روش نمونه گیری نمونه های در دسترس بود، معیار گزینش
آزمودنی ها عبارت بود از داشتن سردرد به مدت 6 ماه یا بیشتر، دامنه سنی 40 - 20 سال، ا بزار اندازه
گیری پژوهش را مقیاس درجه بندی دیداری vas تشکیل می داد. آنگاه بیماران به دو گروه 12 نفری
تقسیم شدند، یک گروه تحت درمان دارویی باتجویز پزشک معالج وگروه دیگر علاوه بر درمان دارویی
به مدت 7 جلسه دو ساعته مورد مداخله هیپتونیزم درمانی قرار گرفتند، ا رزیابی اثرات مداخله در پایان
هر جلسه به وسیله ابزار های پژوهش مورد سنجش قرار گرفت، ن تایج با روش آمار ی spss مورد تحلیل
قرار گرفت وبا توجه به pvalue که کمتر از 5 % است نتیجه می گیریم که فرض H رد که این به
معنای قبول فرضیه است. همچنین با توجه به تفاوت میانگین ها در دو گروه نتیجه می گیریم که
شدت درد بیماران گروه آزمایش در مرحله مداخله کاهش قابل توجهی نسبت به گروه گواه داشت و
پس از سه ماه پیگیری پایدار بود. نتیجه گیری: ا ز آنجا که بخش عمده ای از احساس درد وابسته به
عوامل روانشناختی است وباتوجه به پژوهش حاضر و پژوهش های قبلی صورت گرفته در داخل و خارج
کشور توصیه می شوداز هیپنوتیزم به عنوان یکی از راهبردهای درمانی در کاهش سردردهای تنشی
استفاده شود.
خلاصه ماشینی:
جدول (١) نتايج آزمون U مان - ويتني براي مقايسه ميانگين شدت درد مرحله پيش آزمون گروه ميانگين انحراف معيار ميانگين رتبه مقدار آماره U P-value آزمون ٦/٨ ١/٤٧ ١٣/٨٨ 0/347 55/5 شاهد ٦/١ ١/٨٣ ١١/١٣ با توجه به تغييرات ميانگين شدت سردرد تنشي در گروه آزمون حددود ٠/٧ بيشتر از گروه شاهد است اما با توجه به نتايج آزمون يو مان - ويتني ميتوان گفت که اين اختلاف آنقدر نبوده که بتوان آن را از لحاظ آماري معنيدار دانست زيرا مقدار -p value آزمون بزرگتر از سطح معنيداري ٠/٠٥ است و بر اساس آن ميتوان با اطمينان ٩٥% ميانگين متغير را در هر دو گروه مورد بررسي قبل از مداخله هيپنوتيزم درماني يکسان دانست .
مقايسه دو گروه آزمون و شاهد در مرحله پيش آزمون با توجه به اينکه علاوه بر اينکه تأثير هيپنوتيزم درماني بر کاهش سردردهاي تنشي مورد بررسي قرار گرفت به بررسي اثر آن بر اضطراب بيماران نيز پرداخته شده است .
جدول (١) نتايج آزمون U مان - ويتني براي مقايسه ميانگين اضطراب مرحله پيش آزمون گروه ميانگين انحراف معيار ميانگين رتبه مقدار آماره U P-value آزمون ٢٢/٨ ١٠/٨٥ ١٤/٤ 0/198 49/5 شاهد ١٨/٤ ٦/٩٢ ١٠/٦٣ علي رغم اينکه ميانگين اضطراب بيماران در گروه آزمون بيشتر از گروه شاهد است اما با توجه به نتايج آزمون يو مان - ويتني ميتوان گفت که اين اختلاف آنقدر نبوده که بتوان آن را از لحاظ آماري معنيدار دانست زيرا مقدار p-value آزمون بزرگتر از سطح معنيداري ٠/٠٥ است و بر اساس آن ميتوان با اطمينان ٩٥% ميانگين متغير را در هر دو گروه مورد بررسي قبل از مداخله هيپنوتيزم درماني يکسان دانست .