چکیده:
حقوق شهروندی یک مفهوم نسبتاوسیعی است که شامل حقوق مدنی وسیاسی،اقتصادی واجتماعی وفردیمیباشدکه چگونگی روابط مردم ودولت وموسسات شهری،و حقوق وتکالیف آنان دربرابریکدیگرراتنظیم مینماید. حقوق شهروندی موضوعی است که درآن شهروند،آسایش ،آرامش ، امیدو احترام متقابل را درمییابد.درنتایج حاصل ازقرآن کریم ،احادیث و نهج البلاغه میتوان مشاهده کردکه توجه فراوانی به رعایت انواع حق وحقوق شده است ،در واقع حقوق شهروندی اطلاقی عام است بر مجموعه امتیازات مربوط به شهروندان ونیزمجموعه قواعدی که بر موقعیت آنان درجامعه حکومت میکند. این تحقیق بابررسی مستندات قرآنی و سخنان حضرت علی(ع ) در کتاب نفیس نهج البلاغه به ایضاح مبانی و مولفه های حقوق شهروندی درجامعه مدنی اسلامی می پردازد
خلاصه ماشینی:
قرآن کريم ، براي هر چه بهتر زيستن انسان ها در اين دنيا و رسيدن به کمالات روحي و معنوي جهت رسيدن به مقام فنا و قرب الهي و بهره مندي از نعمت هاي اخروي و بهشتي، احکام و دستوراتي را براي بشر بيان نموده است که بخشي از احکام آن مربوط به روابط و تعامل افراد در مسائل روزمره و داد و ستدهاي فردي و اجتماعي آنان است که از آن ميتوانيم به احکام مدني به معناي عام تعبير نماييم .
در بررسي هاي بعمل آمده در حيطه آزادي عقيده در نهج البلاغه حضرت علي (ع ) به صراحت در تمامي موارد امر به معروف در رستگاري امت خويش اهتمام ورزيده است و هيچگاه به حق در امور به زور وارد نگريده است و مردم را در انتخاب راه سعادت آزاد گذاشته است ، نمونه اي از اين آزادي عقيده را مي توان در ادامه مطالعه نمود: خطبه ٢٥« اما گفتار شما که چرا ميان خود و آنان در حکميت مدت قرار دادي؟ براي اين بود که جاهل حق را نزد خودش روشن کند، و دانا در عقيده اش تحقيق بيشتر کند، و شايد خداوند در اين مدت آرام کار اين امت را اصلاح کند، و در مضيقه نباشند تا پيش از شناخت حق شتاب کرده و به نخستين گمراهي گردن نهند ».
٥- نتيجه گيري در اين تحقيق به حقوق شهروندي در قرآن و نهج البلاغه پرداخته شد و نتايج و رهيافت هاي ذيل به دست آمده است : ١- جامعه انساني را نمي توان به مانند موجود واحد زنده اي فرض کرد که از طريق نيروي هدايت کننده دولت ، در جهت خير و صلاح هدايت مي شود.