چکیده:
در مقاله حاضر سعی بر این است تا تشویق وتنبیه را به عنوان دو رکن کار آمد و موثر در امر تربیت بررسی نماید. زیرا تشویق و تنبیه از امور ضروری در تعلیم و تربیت فرزند است و در آیات قرآن کریم و روایات به آن توجه شده است. در جستار حاضر ابتدا به تعاریف و اصطلاحات تشویق و تنبیه و سپس به بررسی اصول و روشهای تربیت فرزند پرداخته شده، ودر ادامه با ارائه نظرات اندیشمندان مسلمان و دانشمندان غربی در خصوص دو مقوله تشویق و تنبیه به تبیین اهمیت آن اشاره شده است.این مقاله به شیوه توصیفی- تحلیلی و به صورت کتابخانه ای انجام شده است.
یافتههای پژوهش نشان دادهاند که تربیت فرزند در دوره کودکی نسبت به دورههای دیگر نقش زیر بنایی دارد . اگر خانواده با بکارگیری اصول صحیح به رشد و پرورش فرزندان بپردازد بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
بررسیهای انجام شده مبین این امر است که دین اسلام و نظریهپردازان مسلمان تنبیه را به عنوان عامل تربیتی پذیرفتهاند لیکن اجرای آن را بیشتر به جنبه آگاهی دادن آن که امری درونی و در اختیار فرد است معطوف نمودهاند
خلاصه ماشینی:
بررسیهای انجام شده مبین این امر است که دین اسلام و نظریهپردازان مسلمان، تنبیه را به عنوان عامل تربیتی پذیرفتهاند، لیکن اجرای آن را بیشتر به جنبه آگاهی دادن آن، که امری درونی و در اختیار فرد است معطوف نمودهاند.
اگر پدر و مادر و دیگر نهادهای مسئول تربیت دقت کنند و بر اساس آموزههای هدایت بهترین مربیان عالم(اهل بیت:)فطرت پاک واحساسات ارزنده کودک را با شیوههای پسندیده رهنمون شوند، سرنوشت و آیندهای بس زیبا برای او فراهم میکنند، اما چنانچه در این مسیر سهلانگاری نمایند و با روشهای غلط و پرورشهای نادرست و شیوههای نادرست، فطرت پاک کودکان را آلوده سازند، مقدمات بدبختی و نگون بختی او را فراهم آوردهاند؛ به گونهای که گاه، به هیچ صورتی نمیتوان آن را تغییر داد.
یکی از این شیوههای تربیتی استفاده از تشویق و تنبیه میباشد که در هر تربیتی کاربرد و ضرورت دارد، لذا پدر و مادران باید در جهت تربیت صحیح فرزندان خود از آن استفاده کنند.
(امینی، 1386: 143) از ظاهر کلام این دانشمندان استفاده میشود که تنبیه را به عنوان یک عامل مؤثر در تربیت پذیرفتهاند و چنان که تشویق را یک عامل سازنده تربیتی میدانند تنبیه را نیز یک عامل سازنده میدانند و هر دو را برای تربیت ضروری میشمارند و به اولیا مربیان توصیه میکنند که در تربیت هر دو را به منظور بدارند و بین تنبیه بدنی و غیربدنی فرقی نیست.
با توجه به رویکردهای نظری که مورد اشاره قرار گرفت و یافتههای پژوهشی که به آنها استناد شده میتوان چنین نتیجه گرفت که در مقاله حاضر تربیت فرزند با بهرهگیری از شیوههای گوناگون تشویق و تنبیه کارآمدتر بوده و نیز مؤثرتر میباشد.