چکیده:
سلب مالکیتی که بطور غیرمستقیم، به تدریج و در طول زمان انجام میگیرد و در نهایت به محرومیت مالک از حقوق مالکانۀ وی میانجامد را اصطلاحاً سلب مالکیت خزنده گویند. این نوع سلب مالکیت از مجموعهای از اعمال و رفتارهای دولت میزبان شکل میگیرد که هیچکدام از آنها به تنهایی نشانی از سلب مالکیت و نظیر آن ندارد، اما نتیجۀ مجموع آنها محرومیت سرمایهگذار خارجی از حقوق مالکانه است. از این جهت، این نوع سلب مالکیت به سختی قابل پیشبینی و قابل احراز بوده و درنتیجه، حمایت از سرمایهگذاری خارجی در برابر صور احتمالی آن نیز به سختی میسر است. این مقاله سعی در بررسی جایگاه سلب مالکیت خزنده در رویۀ داوری بینالمللی و یافتن پاسخی برای این سؤال دارد که رویۀ داوری بینالمللی چه معیارها و ضوابطی را برای شناسایی این نوع سلب مالکیت ثبت کرده است. در عین حال باید دید چگونه میتوان از سرمایهگذاری خارجی در برابر سلب مالکیت خزنده حمایت کرد. در نهایت ملاحظه میگردد که رویۀ داوری سرمایهگذاری معیارها و ضوابط مشخصی را برای احراز و شناسایی سلب مالکیت خزنده ایجاد کرده و در کنار آن، حقوق بینالملل سرمایهگذاری نیز دارای بستر و ظرفیتهای فراوان برای ارائۀ راهکارهای حمایتی در برابر این نوع سلب مالکیت است.
A kind of taking of property done indirectly, gradually and during the time and finally deprives foreign investors of his ownership rights is called “creeping expropriation”. This kind of expropriation is formed by various actions of host states that none of them be an expropriation solely but their collective consequence is deprivation of owner from his ownership rights. So, this kind of expropriation could be predicted and verified hardly and consequently protection of foreign investors against it’s very different forms is realy chalengeable. This articles tries to consider the notion of creeping expropriation in arbitration case law and answering the question that what criteria and terms are be used by arbitration tribunals to diagnose creeping expropriation. And also it should be observed how can protect foreign investment against creeping expropriation. At the end we can see interantional arbitration case law has stablished specified criteria for recognition of creeping expropriation and simultainously international envestment law has various capacities and contexts in order to protect foreign investors against such expropriations.
خلاصه ماشینی:
para :١٩٨٠ ,٨ ICSID, August( در پروندة لتکو عليه ليبريا نيز مرجع داوري اعلام داشــت مجموعه اي از اقدامات و ترک فعل هاي صورت گرفته توسط دولت موجب سلب مالکيت غيرمستقيم شده است (عسکري ، ١٣٩١: ٢٥٧).
مرجع داوري ايکســيد در اين پرونده بدون اينکه صريحا از اصطلاح سلب مالکيت خزنده نام ببرد، با اشاره به ويژگي هاي مرحله به مرحله و گام به گام بودن آن ، بيان مي دارد که : «هرچند هيچ يک از تصميمات و وقايع واحد ادعايي توســط تريدکس نمي تواند ســلب مالکيت تلقي شــود، اما ممکن است و همچنين ديوان بايد بررســي کند که آيا ترکيبي از اين تصميمات و وقايع مي تواند سلب مالکيت سرمايه گذاري خارجي تريدکس توسط دولت آلباني در يک فرآيند طولاني و گام به گام تلقي شــود» ):١٩٩٩ ,٢٩ ICSID, April ١٩١ .
)154; and Aldrich, 1994: 585-609 يکي ديگر از عناصري که به تشــخيص تأثير اقدامات دولت در ســلب مالکيت ، بخصوص در مورد سلب مالکيت هاي خزنده کمک مي کند، مدت زمان مقرراتي است که باعث محروميت مالک از حقوق خود مي شــود )٥٣٨-٤٦٥ :١٩٩٩ ,Wagner(.
para :٢٠٠٠ ,٣٠ ICSID, August( البتــه اين نظر نيز وجود دارد که تمــام معيارهاي ديگر در نهايت به «محروميت اساسي » ختم مي شود )٢٢٢ :٢٠٠٥ ,Fortier, Drymer( اما رويۀ داوري نشان داده است که براي «محروم شدن از حقوق » جنبه هاي متمايز و مختلفي قائل است و بسته به موضوع به هرکدام مي پردازد.