چکیده:
زمینه و هدف: سیاست، بیانیهای است که توسط یک نهاد معتبر (اغالب دولتی) بهمنظور حفظ یا تغییر وضعیتی خاص در جامعه صادر میشود. سیاست غذا و تغذیه هر تصمیم، برنامه یا طرحی است که مورد تایید سازمانهای دولتی، بخش خصوصی یا سازمانهای تاثیرگذار بر چگونگی تولید، فرآیند، توزیع، خرید، نگهداری و ضایعات غذا است. براساس ماده 6 سیاستهای کلی» سلامت «که منعکسکننده سیاست کلی حوزه غذا و تغذیه است، یکی از اهداف اصلی سلامت در جمهوری اسلامی ایران، "تامین امنیت غذایی و بهرهمندی عادلانه آحاد مردم از سبد غذایی سالم، مطلوب و کافی، آب و هوای پاک، امکانات ورزشی همگانی و فرآوردههای بهداشتی ایمن همراه با رعایت استانداردهای ملی و معیارهای منطقهای و جهانی" است.
روش کار: در این طرح مطالعاتی پس از بررسی دقیق و موشکافانه سیاستهای موجود در ماده 6 در کارگروه ویژه آن (امنیت غذا و تغذیه، پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر، آموزش و پژوهش غذا و تغذیه و ایمنی غذایی) و تحلیلی بر اجرا و وضعیت موجود آنها برپایه شاخصهای موجود، تحلیل ذینفعان انجام شده و بر پایه این تحلیلها و تجربههای موفق کشورهای مشابه، برنامه رصد کلان ماده 6 از سیاستهای کلی سلامت پیشنهاد و روندهای مربوطه آن در سالهای گذشته گزارش شد. سپس بر مبنای اسناد بالادستی و امکانات موجود، مناسبترین مداخلهها برای بازه زمانی پنج ساله پیشنهاد گردید.
یافتهها: تحلیل ذینفعان مهمترین ذینفعان در سطوح بینالمللی، سیاستگذاران در سطح کلان، آموزش و تحقیقات و مشارکت، تولید و عرضه مواد غذایی و عموم را مشخص کرد. مهمترین مداخلات در حوزه غذا و تغذیه بر پایه توافق همکاران و صاحبنظران شرکتکننده در طرح عبارت بودند از: الف ـ تلفیق برنامههای امنیت غذا و تغذیه، سلامت و ایمنی غذا و پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر در قالب برنامه امنیت پایدار غذا و تغذیه با توجه به جنبههای تغذیهای، اقتصادی، فرهنگی و زیستمحیطی، ب ـ حاکمیت، تولیت و رهبری شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در امر غذا و تغذیه و هماهنگی بین بخشی وزارتخانهها و دستگاههای ذیربط، ج ـ برقراری نظام پایش مداوم امنیت غذا و تغذیه و ارزشیابی برنامهها در سطوح مختلف به منظور سیاستگذاری آگاه بر شواهد (Evidence Informed policy making). بررسی پیامدهای سیاستهای سایر حوزهها در خصوص تغذیه و تاثیر سیاستهای عمومی بر روی تغذیه تقویم رصد شاخصهای کلان امنیت غذا و تغذیه بهصورت برنامه دیدهبانی غذا و تغذیه پیشنهاد شد. در ارزیابی امنیت غذایی تلاش بر اندازهگیری ابعاد بیشتری از این متغیر برای انعکاس واقعیتر امنیت غذایی است. به این ترتیب استفاده از دادههای هزینه درآمد خانوار و ارزیابی امنیت غذایی با استفاده از پرسشنامه معتبر که بر پایه دستورالعملهای HFIAS طراحی و با شرایط و فرهنگ جامعه مورد بررسی منطبق شد، علاوه بر استفاده از دادههای مطالعات درحالانجام پیشنهاد میشود.
نتیجهگیری: توجه به ابعاد گوناگون مسئله غذا و تغذیه و تعیین وضعیت دریافت غذا و ارزش تغذیهای، الگوهای غذایی معمول و ارزیابی روند تغییرات، شناخت عوامل موثر در آسیبپذیری تغذیهای افراد جامعه، اعمال سیاستهای مناسب در بخشهای مختلف و مرتبط با غذا و تقاضا و الگوی مصرف، نقطه شروع تدوین، تحلیل و ارزیابی سیاستهای غذایی در سطح کلان است و این مسئله باید در چارچوب الگوی مناسبی تعریف شود. سیاستهای تغذیهای، درآمد، بخشی از درآمد که به خرید غذا تخصیص مییابد، میزان دسترسی اقتصادی و فیزیکی به غذا، عادات و ذائقه غذایی و از همه مهمتر سواد و دانش خانواده و بهویژه زنان نقش مهمیدر تغذیه و سلامت خانواده و جامعه دارد.
Background & Objectives: The word policy is a statement by an authoritative body with intent to act in order to maintain or alter a condition in the society. A food policy for example, is any decision, program or project that is endorsed by a government agency, business, or organization, which effects how food is produced, processed, distributed, purchased, protected or disposed. Based on article six of the overall health policy this document relates to, “ensuring food quality and equitable utilization of a healthy food basket, suitable and adequate provision of water and clean air, and public sports facilities that uphold safety standards of health products for national , regional and global standards”. It comprises one of the main health policies in Iran.
Methods: In the present context, health policy research is undertaken after evaluating and analyzing the current policies in each section of the general health policy document (i.e. food and nutrition safety, prevention of noncommunicable disease, education and research in food safety etc) successful food and nutrition policies in similar countries are reviewed, and indicators for monitoring article six of the overall health policy document was assessed. Moreover, based on upstream documentation, the most appropriate interventions for the next five years are suggested.
Results: Stakeholder analysis determined the most important interventions at an international and national level (i.e. research, education ,collaboration, production, food. supply and demand). The most important interventions aimed at promoting food and nutrition safety based upon expert panel views were: A. Incorporation of food and nutrition programs, food safety, preventing noncommunicable disease, sustainable food and nutrition, respecting economic, cultural, and ecological aspects, B. Sovereignty, trusteeship and leadership of the high council of health and food safety, C. Development of food and nutrition observation system and program evaluation for informed policy making.
Conclusion: There is a strong need to address nutrition, prevent noncommunicable disease, promote food safety and prevent poverty.