چکیده:
تعریف واحد و جامعی از خانواده که همه صاحبنظران بر آن اجماع داشته باشند وجود ندارد؛ در عین حال قدر متیقن آن است که خانواده کوچکترین و در عین حال مستحکمترین واحد اجتماعی محسوب میشود. استحکام خانواده امروز دستخوش بسیاری از تحولات از جمله تحولات فناورانه است. فضای مجازی بستر شکلگیری انبوهی از تغییرات در خانواده شده است. کمتر خانوادهای، خاصه در دوران اوج بیماری کرونا، در جهان از تعامل با بستر فضای مجازی جا مانده است.روش تحقیق: تحقیق حاضر پژوهشی کیفی است که با روش تحلیل مضمون، به گونهشناسی خانوادههای ایرانی در دوران شیوع بیماری کرونا با فضای مجازی پرداخته است. مبنای اصلی تحلیل در این تحقیق توجه به مسئله «گفتمان» در زمینه خانواده است و تحوّل در گفتمان خانواده درواقع بهمعنای تحوّل در ساختارها، کارکردها و قوانین خانواده است.یافتهها: مهمترین گفتمانهای مورد تاکید در این پژوهش گفتمان «خانواده ایرانی-اسلامی» بهعنوان گفتمان مبنا و گفتمان «خانواده غربی» بهعنوان گفتمان تاثیرگذار بر گفتمان مبنا است. همچنین، سه گفتمان خانواده سنتی، خانواده کاربر پیرو و خانواده کاربر فعال قابل شناسایی هستند.نتایج: بسط عدالت برای پوشش ضعفهای گفتمان خانواده سنتی در گسترش سواد رسانهای و پوشش کاستی گفتمان خانواده کاربر پیرو در بسط فرهنگ رسانهای است. گفتمان خانواده کاربر فعال نیز نیازمند رویکردهای حمایتی- توسعهای است.
Objective: There is no single and comprehensive definition of the family on which all experts agree; At the same time, it is certain that the family is the smallest and at the same time the strongest social unit. The strength of the family today is subject to many changes, including technological changes. Cyberspace has become the bedrock of mass change in the family. Few families in the world, especially during the height of coronary heart disease, are left out of the interaction with cyberspace.Research Method: The present study is a qualitative research that has investigated the relationship between Iranian families during the outbreak of Coronavirus with cyberspace by content analysis method. The main basis of analysis in this research is to pay attention to the issue of "discourse" in the field of family and change in family discourse actually means change in the structures, functions and laws of the family.Findings: The most important discourses emphasized in this study are the discourse of "Iranian-Islamic family" as the basis discourse and the discourse of "Western family" as the discourse influencing the base discourse. Also, three traditional family discourses, the follow-up user family and the active user family, are identifiable.Results: The expansion of justice to cover the weaknesses of the traditional family discourse in the development of media literacy and the coverage of the shortcomings of the family discourse is a passive user in the development of media culture. The discourse of the active user family also needs supportive-developmental approaches.
خلاصه ماشینی:
گونه شناسي رويارويي انواع خانواده هاي ايراني با فضاي مجازي در دوران شيوع ويروس کرونا١ خليل نوروزي استاديار دانشکده مديريت دانشگاه جامع امام حسين عليه السلام ، تهران ، ايران khnoruzi@ihu.
١. اهداف و سؤالات پژوهش بنابر موارد پيشگفت ، اين پژوهش به موضوع بررسي انتقادي گفتمان هاي خانواده در تعامل با فضاي مجازي در دوران ويروس کرونا اختصاص يافته است .
اما از آنجا که موضوع اين پژوهش ، آسيب شناسي تأثيرات فضاي مجازي بر خانواده است ، پس از بررسي نظرات پايه اي براي تحليل فضاي مجازي و رسانه ي ماهواره توجه خود را معطوف به مسئله ي پژوهش خواهيم نمود.
نکته ي ديگر -که اين پژوهش نيز از آن مستثني نيست - آن است که حتي پژوهش هايي که چارچوب نظري مناسـبي دارند در بسـتر نظريات مشـهور غربي شـکل گرفته اند و فقدان نظريه پردازي اجتماعي فضاي اينترنتي و رسانه ي ماهواره دربستر جامعه ي اســلامي- ايراني باعث مغفول ماندن جنبه هاي متمايز کننده ي جامعه ي اســلامي از ساير جوامع شده و ميشود.
گردآوري داده ها و اجراي روش گردآوري داده ها متناسب با سؤالات طرح شده در ابتداي اين پژوهش ، ناگزير از دو معبر جداگانه اخذ ميگردد؛ گردآورياي براي پاســخ به اين ســؤال که نســبت گفتمان هاي خانواده با فضاي مجازي به مثابه ي يک کل چگونه است ؟ پاسخ به اين سؤال مستقل از وجود ويروس کرونا ، قابل فحص در منابع علمياست .
Household, the emergence of new forms of family in Tehran, Cultural Research Society, PP 43-77.