چکیده:
ارزیابی شاخص های سهم درآمدهای مالیاتی از کل درآمدهای دولت، نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی و شاخص پوشش مالیات، بیان گر پایین بودن ضریب نفوذ مالیاتی در کشور و عملکرد نامناسب نظام مالیاتی دارد. وجود معافیت های مالیاتی گسترده، عدم تنوع پایه های مالیاتی و گستردگی اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی از دلایل عملکرد نامناسب نظام مالیاتی کشور به شمار می روند. به منظور افزایش ضریب نفوذ مالیات و افزایش درآمدهای مالیات، پیشنهادهای زیر ارایه می شوند: ۱) گسترش و تنوع بخشی به پایه های مالیاتی از طریق تعریف پایه های مالیاتی جدید مانند مالیات بر عایدی املاک و سرمایه و سود سپرده بانکی؛ ۲) مقابله با فرار مالیاتی از طریق شناسایی و برخورد قاطع با مجرمین و مسدود کردن مجاری فرار مالیاتی؛ ۳) ایجاد اعتماد و اطمینان دادن به مردم در خصوص نحوه خرج کرد درآمدهای مالیاتی از طریق راه کارهای مانند اختصاص بخشی از درآمدهای مالیاتی هر شهر به سرمایه گذاری در آنجا؛ ۴) هدفمند کردن معافیت های مالیاتی از طریق اعمال معافیت های دوره ای و بررسی میزان موثر بودن و اعمال تغییرات در صورت نیاز، و تبدیل معافیت های مالیاتی به تخفیف مالیاتی ۵) کاهش سهم دولت از درآمدهای نفتی به منظور ایجاد حساسیت بیشتر دولت نسبت به تولید داخل و عملکرد نظام مالیاتی و ۶) اجرای مالیات بر درآمد شخصی.
خلاصه ماشینی:
بهمنظور افزایش ضریب نفوذ مالیات و افزایش درآمدهای مالیات، پیشنهادهای زیر ارائه میشوند: 1) گسترش و تنوعبخشی به پایههای مالیاتی از طریق تعریف پایههای مالیاتی جدید مانند مالیات بر عایدی املاک و سرمایه و سود سپرده بانکی؛ 2) مقابله با فرار مالیاتی از طریق شناسایی و برخورد قاطع با مجرمین و مسدود کردن مجاری فرار مالیاتی؛ 3) ایجاد اعتماد و اطمینان دادن به مردم درخصوص نحوه خرج کرد درآمدهای مالیاتی از طریق راهکارهای مانند اختصاص بخشی از درآمدهای مالیاتی هر شهر به سرمایهگذاری در آنجا؛ 4) هدفمند کردن معافیتهای مالیاتی از طریق اعمال معافیتهای دورهای و بررسی میزان مؤثر بودن و اعمال تغییرات در صورت نیاز، و تبدیل معافیتهای مالیاتی به تخفیف مالیاتی 5) کاهش سهم دولت از درآمدهای نفتی بهمنظور ایجاد حساسیت بیشتر دولت نسبت به تولید داخل و عملکرد نظام مالیاتی و 6) اجرای مالیات بر درآمد شخصی.
با وجود نقش و اهمیت بسزای نظام مالیاتی در اقتصاد هر کشور و تأمین منابع مالی دولت، بررسی شاخصهای مالیاتی مانند سهم مالیاتها از درآمد دولت و نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی، بیانگر پایین بودن ضریب نفوذ مالیاتی در کشور دارد و این بهمعنای آن است که نظام مالیاتی ایران از جایگاه متناسب با اهمیت آن برخوردار نمیباشد.
بهبود عملکرد نظام مالیاتی و افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق افزایش نفوذ مالیاتی، میتواند مزایای متعددی ازجمله موارد زیر را بههمراه داشته باشد: - کاهش وابستگی بودجه به بخش نفت و ثبات در درآمدهای دولت دولت بهعنوان بازیگر اصلی اقتصاد نیازمند منابع مالی باثبات برای اجرای وظایف خود و سیاستگذاری است علاوه بر این، دولت برای سیاستگذاری و دنبال کردن اهداف خود به برنامهریزی دقیق و منسجمی برای فعالیتهای خود نیاز دارد که لازمه آن داشتن ثبات درآمدی است.