چکیده:
نگاهی به ظرفیت های معدنی و تولیدی کشور نشان می دهد با وجود توانایی های بالقوه ایران در ارتقاء صنعت فولاد، همواره این صنعت با مشکلات بسیاری دست به گریبان بوده است. ازاین رو، دولت به منظور رفع چالش های موجود در این حوزه، برخی اقدامات را در قالب قیمت گذاری محصولات فولادی، اعمال عوارض صادراتی و... به کار گرفته است. سابقه عملکردی دولت در این حوزه نشان می دهد وجود مداخلات دولت در بازار فولاد کشور، نتیجه مطلوبی را نصیب این بخش نکرده است. به عبارت دیگر، هرگونه مداخله دولت در حوزه های یاد شده تبعاتی همچون عدم تمایز در سیاست گذاری مواد معدنی مختلف، کاهش کارایی بورس کالا در تعیین قیمت، عدم تامین نیاز داخلی، عدم امکان نظارت دولت بر خریدو فروش سنگ آهن، کنسانتره، گندله و آهن اسنجی، فراهم آمدن زمینه سوء استفاده واسطه گران، انحراف قیمت در محصولات تولیدی، عدم شناسایی سود توسط شرکت های تولیدی، نبود انگیزه برای ارتقای فناوری های تولید و... را با خود همراه داشته است. بنابراین انتظار می رود کاهش مداخلات دولت و واگذاری قیمت گذاری محصولات زنجیره فولاد به بورس کالا و تقویت بعد نظارتی دولت تنها راه برون رفت از مشکلات این بخش خواهد بود. به همین منظور برخی پیشنهادات از جمله: توقف روند مداخله ای دولت، ایجاد بازار رقابتی در صنعت فولاد، تامین مواد اولیه زنجیره فولاد از داخل، فراهم نمودن زمینه های حضور گسترده بخش خصوصی، وضع عوارض صادراتی پلکانی و... ارایه می گردد.
خلاصه ماشینی:
به عبارت دیگر، هرگونه مداخله دولت در حوزههای یادشده تبعاتی همچون عدم تمایز در سیاستگذاری مواد معدنی مختلف، کاهش کارایی بورس کالا در تعیین قیمت، عدم تأمین نیاز داخلی، عدم امکان نظارت دولت بر خریدوفروش سنگآهن، کنسانتره، گندله و آهن اسنجی، فراهم آمدن زمینه سوءاستفاده واسطهگران، انحراف قیمت در محصولات تولیدی، عدم شناسایی سود توسط شرکتهای تولیدی، نبود انگیزه برای ارتقای فناوریهای تولید و...
در صنعت فولاد نیز یکی از روشهای دولت برای کمک به این صنعت و جلوگیری از کمبود مواد اولیه تولید و همچنین محصولات زنجیره فولاد، اعمال عوارض صادراتی در این حوزه است.
باتوجه به موارد یادشده میتوان گفت سیاستهای مداخلهای دولت در تنظیم بازار محصولات زنجیره فولاد ازجمله قیمتگذاری، الزام به عرضه در بورس کالا، وضع عوارض صادراتی، ایجاد انواع محدودیتها برای صادرات و سهمیهبندی مواد اولیه و...
3. تبعات مداخلات دولت در بازار فولاد کشور مزیت ایران به دلیل برخورداری از مواد اولیه و انرژی ارزان، در تولید انواع محصولات زنجیره فولاد باعث شده است تا بهرغم اعمال تحریمهای ظالمانه علیه کشور و افزایش هزینههای تولید، معادن و صنایع فولادی کشور بتوانند همپای رقبای خارجی خود که بزرگترین شرکتهای تولیدکننده فولاد در جهان هستند همچنان در بازارهای جهانی حضور داشته باشند.
بنابراین پیشنهاد میشود دولت با کاهش مداخلات خود مانع از ایجاد رانت و فساد در این صنعت گردد زیرا همانطور که اشاره شد نقش فعال دولت در زمینه قیمتگذاری فولاد و محصولات فولادی بهدلیل وجود تفاوت فاحش میان قیمتهای داخلی و جهانی، موجب پدیدآمدن واسطهگری و دلالی در این سیستم شده است.