چکیده:
مالیات ابزاری کارآمد برای اجرای سیاست های اقتصادی، اعم از توزیعی و مالی و حتی هدایت اقتصاد در مسیر اهداف کلان، مانند تثبیت اقتصادی، ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی و بهبود رفاه اجتماعی، به شمار می آید. همچنین درآمدهای مالیاتی مطمین ترین و سالم ترین نوع درآمد برای دولت است. با توجه به رشد چشمگیر فرار مالیاتی در ایران، در این گزارش، ضمن بررسی علل و زمینه های شکل گیری فرار مالیاتی که به دو دسته عوامل اقتصادی و عوامل اجتماعی تقسیم می شوند، با در نظر گرفتن ملاحظات امنیت اقتصادی، راهکارهایی برای کاهش فرار مالیاتی و جلوگیری از آن پیشنهاد می شود که شامل ارتقای فرهنگ مالیاتی، تسهیل شرایط پرداخت مالیات برای مودیان، تدوین قانون با ضمانت اجرای قوی برای برخورد با متخلفان، شناسایی مودیان مالیاتی، افزایش شفافیت در نظام مالیاتی کشور، محدود و هدفمند کردن معافیت های مالیاتی و آشنایی با تجارب عملی و رویه های اجرایی نظام های مالیاتی سایر کشورهاست.
خلاصه ماشینی:
با توجه به رشد چشمگیر فرار مالیاتی در ایران، در این گزارش، ضمن بررسی علل و زمینههای شکلگیری فرار مالیاتی که به دو دسته عوامل اقتصادی و عوامل اجتماعی تقسیم میشوند، با در نظر گرفتن ملاحظات امنیت اقتصادی، راهکارهایی برای کاهش فرار مالیاتی و جلوگیری از آن پیشنهاد میشود که شامل ارتقای فرهنگ مالیاتی، تسهیل شرایط پرداخت مالیات برای مؤدیان، تدوین قانون با ضمانت اجرای قوی برای برخورد با متخلفان، شناسایی مؤدیان مالیاتی، افزایش شفافیت در نظام مالیاتی کشور، محدود و هدفمند کردن معافیتهای مالیاتی و آشنایی با تجارب عملی و رویههای اجرایی نظامهای مالیاتی سایر کشورهاست.
اقتصاد غیررسمی (زیرزمینی) فعالیتهایی را شامل میشود که از نظر ماهیتی و منبع درآمد، قانونی بوده، اما به علت عدم پرداخت مالیات و عدم رعایت برخی قوانین و مقررات دولتی، ثبت و به مقامهای رسمی گزارش نشده است در نتیجه، دامن زدن به بخش غیررسمی اقتصاد و گسترش آن، گریز سرمایه از کشور، از بین رفتن منابع، جذابیت برای ورود پولهای کثیف و حضور خلافکاران در عرصه اقتصاد از جمله پیامدهای فرارهای مالیاتی است؛ این وضعیت اگر نهادینه شود و تداوم و گسترش یابد، حتی میتواند به بحرانهای اجتماعی و سیاسی منجر شود.