چکیده:
آموزش مطالعات اجتماعی با مسائل اساسی عمدهای ازجمله؛ محدودیت در روش تدریس، اجرای غیراصولی روشهای محدود، عدم توسعه ابزارهای یادگیری و عدم خلاقیت در طراحی تجارب یادگیری روبرو میباشد. همین امر عموماً فضای کلاس درس مطالعات اجتماعی را خستهکننده و غیرکاربردی کرده و دانش آموزان را دچار بیانگیزگی و بیتفاوتی نموده است. این روند نهتنها به تربیت شهروند آگاه و مسئول منجر نمیگردد بلکه بهتدریج الزامات دانشی، نگرشی و مهارتی موردنیاز برای تحقق آن را نیز به چالش میکشاند. بر همین مبنا مقاله حاضر باهدف کاربرد اصول برنامه درسی صریح و خلاق، الگویی عملیاتی در شش گام، برای رفع این مسائل ارائه مینماید. مقاله پیش رو، با رویکرد کیفی و روش تحلیل ثانویه در مطالعات اسنادی، ابتدا با بررسی و مطالعه منابع و مقالات علمی، اصول برنامه درسی صریح و خلاق در آموزش مطالعات اجتماعی را تنظیم و سپس گامهای عملی آن را در کلاس درس، با ذکر مثالهای کاربردی ارائه نموده است. بنا بر یافته های این پژوهش، در کنار اجرایی کردن گامهای ششگانه؛ تدوین اهداف صریح، توجه به سطح درک و فهم دانش آموزان، توجه به زمینههای تجربه یادگیری، توجه به ابعاد روانشناختی، تأکید بر تجربیات روزمره و ملموس، طراحی سازوکارهای ارتباط آزادانه و مؤثر در کلاس درس بهگونهای صریح و خلاقانه، خواهد توانست کلاس درس مطالعات اجتماعی را متحول نماید.
Teaching social studies with major basic issues including; limitations in teaching methods, incorrect implementation of limited methods, lack of development of learning tools and lack of creativity in designing learning experiences. This has generally made the social studies classroom atmosphere boring and useless, leaving students with the lack of motivation and indifference. This process not only does not lead to the education of an informed and responsible citizen, but also gradually challenges the knowledge, attitude, and skill requirements required to achieve it. Accordingly, the present article aims to apply the principles of explicit and creative curriculum and provides an operational model in six steps to address these issues. The present article, with a qualitative approach and secondary analysis method in documentary studies, first by reviewing and studying scientific sources and articles, sets the principles of explicit and creative curriculum in social studies education and then practical steps in the classroom, with mentioning practical examples. According to the findings of this study, in addition to implementing the six steps; formulate explicit goals, pay attention to students' level of understanding, pay attention to the fields of learning experiences, pay attention to psychological dimensions, emphasize on every day and tangible experiences, and design free and effective communication mechanisms in the classroom in an explicit and creative way, so it will be able to transform the social studies classroom.
خلاصه ماشینی:
مباني نظري در يک تعريف کلي ميتوان گفت رويکرد صريح ، شيوه ي آموزشي مستقيمي است که در آن معلم اطلاعات را مستقيما به دانش آموزان انتقال ميدهد و زمان آموزش را به گونه اي تنظيم ميکند که فراگيران تا حد امکان به هدف هاي برنامه ريزيشده دست پيدا کنند (اسلاوين ، ١٣٨٥).
چراکه از يک سو بر تدريس صريح به عنوان فرآيندي که طي آن «يادگيري در نظر گرفته شده توسط معلم براي دانش آموزان ، با موفقيت به دست آيد» تأکيد دارد (٢٠٠٩٧,Kyriacou) و از سوي ديگر بر تبيين ژان پياژه از هدف اصلي آموزش در رويکرد خلاق باور دارد که معتقد است : «هدف اصلي آموزش ايجاد مرداني است که قادر به انجام کارهاي جديد باشند، نه صرفا تکرار آنچه نسل هاي ديگر انجام داده اند - مرداني خلاق ، مبتکر و کاشف » (,Simonton .
ازنظر وي استراتژيهاي انگيزشي، مشهود بودن اهداف يادگيري براي فراگيران ، فعال سازي دانش قبلي فراگيران و مرتبط ساختن آن به يادگيري جديد، سازمان دهي محتوا بر اساس مفاهيم و اصول کليدي، بهبود فرآيند درک و فهم از طريق مهارت تفکر کردن ، درگير کردن دامنه حواس ، در نظر گرفتن عملکرد سيستم حافظه ، تمرين آگاهانه ، ايجاد جو رواني موفقيت محور و سرگرم کننده ، و درنهايت ادغام شيوه هاي ارزيابي در طرح يادگيري جهت ارتقاء نتايج يادگيري مطلوب و ارائه بازخورد باکيفيت ؛ اصولي هستند که باعث خلاقيت و تفکر در امر آموزش ميگردند (٢٠١٥,Sale(.