چکیده:
یکی از راههای جلوگیری از نوسانات درآمدهای ارزی در کشورهای صاحب منابع و ثروتهای طبیعی، تاسیس صندوق ذخیره ارزی میباشد. به منظور کاهش اثرات منفی تکانههای نفتی بر متغیرهای کلان اقتصادی، صندوق توسعه ملی به عنوان ابزاری در جهت کنترل این نوسانات، در اقتصاد ایران ایجاد شده است. در این پژوهش بر اساس مدل تعادل عمومی تصادفی پویا برای بررسی تاثیر سهم درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی، بر متغیرهای تولید و اشتغال، سه سناریو تدوین گردیده است. در سناریوهای اول و دوم طبق برنامه پنجم و ششم توسعه، سهم صندوق به ترتیب معادل20 و 30 درصد و همچنین در سناریو سوم نیز سهم صندوق به صورت شناور در مدلسازی وارد گردید. براساس یافتههای تحقیق، اعمال تکانه در درآمدهای نفتی در هر سه سناریو سبب افزایش میزان تولید و اشتغال بخش دولتی و کاهش اشتغال بخش خصوصی شده است. نتایج بیانگر آن است که هنگام بروز تکانههای نفتی، استفاده از ضریب شناور نسبت به ضریب ثابت جهت تخصیص منابع درآمدهای نفتی به صندوق، باعث ایجاد نوسانات بیشتر در متغیرهای تولید و اشتغال بخش دولتی میگردد.
Many countries which their exports are mainly based on mineral resources are faced with the fluctuations in their foreign revenues. Based on this issue In Iran, in order to reduce the negative effects of oil shocks revenue on macroeconomic variables the National Development Fund was established as a tool to control such a fluctuations. In this study, using the Dynamic Stochastic General Equilibrium Model, three scenarios were developed to investigate the impact of the share of funds which will be allocated to the National Development Fund for controlling oil revenue fluctuations. In the first and second scenarios, according to the fifth and sixth development plans, the share of the fund was equal to 20% and 30%, respectively, and in the third scenario, the share of the fund was considered as floating share in models which have been applied. According to the research findings, the impulse function of oil revenues shocks in all three scenarios has increased the production and employment of the public sector and reduced the employment in the private sector. The results indicate that when oil shocks occur, the use of floating share of oil revenue for the National Development Fund in relative to the fixed share to allocate oil revenue sources to that fund, causes more fluctuations in production and employment variables in the public sector
خلاصه ماشینی:
به منظور کاهش اثرات منفي تکانه هاي نفتي بر متغيرهاي کلان اقتصادي، صندوق توسعه ملي به عنوان ابزاري در جهت کنترل اين نوسانات ، در اقتصاد ايران ايجاد شده است .
در اين پژوهش بر اساس مدل تعادل عمومي تصادفي پويا براي بررسي تاثير سهم درآمدهاي نفتي در صندوق توسعه ملي، بر متغيرهاي توليد و اشتغال ، سه سناريو تدوين گرديده است .
نتايج بيانگر آن است که هنگام بروز تکانه هاي نفتي، استفاده از ضريب شناور نسبت به ضريب ثابت جهت تخصيص منابع درآمدهاي نفتي به صندوق ، باعث ايجاد نوسانات بيشتر در متغيرهاي توليد و اشتغال بخش دولتي ميگردد.
مسئله اصلي در اين پژوهش طراحي و مدل سازي براساس الگوهاي تعادل عمومي پوياي تصادفي براي بررسي تاثير سهم هاي متفاوت صندوق توسعه ملي از درآمدهاي نفتي در کاهش نوسانات اقتصادي در کشور ايران است تا بتوان از نتايج به دست آمده در جهت بهبود برنامه ريزيها و سياست گذاريهاي کلان اقتصادي بهره برد.
تفاوت اين پژوهش با مطالعات صورت گرفته در اين حوزه ، تمرکز بر بخش نفت و اثرات سرمايه گذاري منابع حاصل از آن با درنظر گرفتن نقش تعيين کننده صندوق توسعه ملي، بر ساير مولفه هاي اقتصادي در کشور ايران ميباشد.
نوآوري اين پژوهش در مقايسه با مطالعات صورت گرفته در اين حوزه ، سناريوسازي بر اساس سهم صندوق توسعه ملي به صورت ضرايب ثابت و شناور از درآمدهاي نفتي و همچنين بررسي تاثير تکانه هاي نفتي بر متغيرهاي توليد و اشتغال در قالب اين سناريوها ميباشد.