چکیده:
طبق اخلاق والای اسلامی که به طور گسترده و با تاکیدات فراوان در متون دینی آمده، بزرگترین فضایل ارتباطی و اجتماعی عبارتند از: داشتن حلم و حوصله، توانمندی در صبر، تحمل و هنر مدارا کردن با دیگران طبق ایات قران. فرد و جامعه مرتب در حال زوال و انحطاط و خسران خواهند بود مگر ان که ان انسان ها نسبت به هم متقابلا خیرخواهی کنند و در برابر رفتارهای آزاردهنده ی همدیگر شکیبایی و گذشت نشان دهند. رایج شدن روحیه ی عفو و گذشت و مدارا می تواند بسیاری از مشکلات عاطفی و گرفتاری های عصبی و هزینه های مالی ناشی از آنها را کاهش دهد و بر همین اساس است که بعد از اصل توحید به طور خاص به مدارا با مردم تاکید و بیان شده که بزرگترین نشانه عقلانیت، داشتن صبوری و تحمل دیگران و تغافل از لغزش ها و اشتباهات انان است. مادر این مقاله به بررسی نقش سازنده ی ادیان الهی در ترویج مدارا و پرهیز از خشونت می پردازیم.
خلاصه ماشینی:
با نگاهی در این ایه، پی به سنت و سیرهی پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلم) میبریم؛ زیرا که با خلق عظیم 1 و انشراح صدر 2 تعاملات خود را بر اساس رفق و مدارا سامان داده بود و در سیره اجتماعی رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) پرهیز از خشم، رفق و مدارا با افراد نقش ریشه ایی داشته و باعث برقراری و ثبوت مناسبات صحیح اجتماعی و گرایش مردم به سوی اسلام بوده است.
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله وسلم) در مورد جایگاه مدارا و پرهیز از خشم در میان رسولان ادیان الهی میفرماید: ان الانبیاء انما فَضَّلَهُمُ الله علی خلقه بشده مداراتهم لاعداء دین الله و حسن تَقیُّتِهم لاجل اخوانهم فی الله؛ خداوند از این رو پیامبران را بر دیگر مردمان برتری داد که با دشمنان دین خدا بسیار با مدارا رفتار میکردندو برای حفظ برادران همکیش خود نیکو تقسیم میکردند.
1 اسلام در ترویج مدارا و پرهیز از خشونت کوشیده است کما اینکه در کلام اسمانی، و سخنان ناب ائمهی معصومین (علیهم السلام) شاهد ان هستیم، اما به هیچ وجه منظور از مدارا و پرهیز از خشونت، ذلت و له شدن شخصیت انسانی نبوده، کما اینکه در دیگر ادیان الهی چون مسیحیت و یهودیت چنین خواسته ایی از جانب رسولانشان نشده است اگر چه برخی از انها در عمل یا راه افراط را در پیش گرفتند یا تفریط.