چکیده:
کشور ایران به دلیل قرار گیری روی کمربند زلزلهخیز جهان به طور مکرر با زلزله مواجه میشود. به تبع شهر خرمآباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به وجود گسلهای اصلی و فعال در منطقه در پهنه خطر زلزله خیزی بالا قرار گرفته است. بافت قدیم شهر خرمآباد نیز بر اثر قدمت بناها، فرسودگی بافت و دسترسی نامناسب و عرض کم معابر، ضعف زیرساختها، به عرصههای آسیب پذیر در برابر حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساخت تبدیل شده است.هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل عناصر تأثیرگذار بر میزان ناپایداری بافتهای فرسوده در راستای افزایش ایمنی این بافتها جهت ارتقاء شرایط سکونت و در واقع توسعه پایدار آن بافتها میباشد.ماهیت تحقیق، نظری-کاربردی و نوع مطالعه، توصیفی ـ تحلیلی است. از این رو در این پژوهش، میزان آسیب پذیری و ناپایداری بافت فرسوده شهر خرمآباد در مقابل زلزله بررسی شده است و با دیدگاه کل نگر شاخصهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، خدمات اضطراری، درجه زلزله خیزی و... بررسی و با مدل AHP میزان ناپایداری شاخصهای مذکور اولویتبندی و تحلیل گردیده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در اکثر شاخصهای مورد بررسی بویژه در زمینه شاخصهای کالبدی مانند؛ سطح اشغال، اندازه قطعات، مصالح ساختمانی، قدمت ابنیه، وضعیت دسترسی، دسترسی به خدمات اضطراری و... بافت فرسوده شهر خرمآباد آسیب پذیر بوده و ناپایدار میباشد و کارایی لازم را در مقابل بحران احتمالی ندارد.
Iran is frequently faced with earthquakes due to its location on the earthquake-prone belt of the world. Consequently, the city of Khorramabad is no exception to this rule and due to the existence of major and active faults in the region is in the high seismic hazard zone. Lack of roads, weak infrastructure, has changed the areas vulnerable to natural and man-made accidents.The main objective of this study was to investigate and analyze the elements influencing the rate of instability of worn-out tissues in order to increase the safety of the tissues to enhance the conditions of residence and its sustainable development. The nature of research is theoretical-applied and the type of study is a descriptive-analytical one. Therefore, in this study, the degree of vulnerability and instability of the worn-out tissue of Khorramabad against earthquakes has been investigated and with a holistic view of social, economic, physical indicators, emergency services, and seismicity. The AHP model has been used and the degree of instability of these indicators has been prioritized and analyzed. The results show that in most of the studied indicators, especially in the field of physical indicators such as occupancy level, part size, building materials, building age, access status, access to emergency services, the worn-out tissue of Khorramabad is vulnerable and unstable and does not have the necessary efficiency against a possible crisis.
خلاصه ماشینی:
اهداف پژوهش : - بالا بردن قابلیت بقا، استمرار عملیات و فعالیتهای حیاتی و خدمات رسانی مراکز حیاتی حساس و مهم در شرایط وقوع بحران زلزله در راستای نیل به توسعه پایدار و طراحی یک الگوی پایدار شهری - ارزیابی میزان پایداری، کاهش آسیب پذیری در بافتهای فرسوده و به حداقل رساندن تأثیر تهدیدات ناشی از مخاطرات زلزله در بافتهای فرسوده شهر خرمآباد در راستای افزایش قابلیتهای زیستی و بالا بردن ضریب امنیت زندگی پیشینه پژوهش : هوان لیوو دیگران(٢٠١١) با بررسی زلزله منطقه ونچوان چین ، با استفاده از ابزار تحلیل فضایی سیستم Arc Map به نقشه پراکنش میزان خطر پذیری جمعیت و مناطق پر خطر برای جمعیت را مشخص نموده اند.
امیدعلی در سال ١٣٨٨ در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان بهسازی بافت های فرسوده شهری با رویکرد مدیریت بحران زلزله (نمونه موردی: محله صوفیان شهر بروجرد) به این نتیجه رسیده است که راهکارهایی که مدیریت بحران زلزله به منظور کاهش آسیب پذیری بافتهای شهری ارائه می دهد، در ارتباط با زمینه هایی است که در نظام شهرسازی مطرح میشود و از جنبه شهرسازی و برنامه ریزی شهری به مسأله توجه شده است .
شمس و دیگران (١٣٩٠) در مقاله خود با عنوان بررسی مدیریت بحران بافتهای فرسوده شهر کرمانشاه، مطالعه موردی محله فیض آباد آسیب پذیری بافت فرسوده از نظر زلزله مورد توجه قرار گرفته و شاخص هایی همانند مصالح ساختمانی، قدمت ، تعداد طبقات، نوع کاربری، سطح اشغال، عرض معابر و...