چکیده:
تربیت تا بدان جا در تحول فرد و جامعه مؤثر است که میتوان ادعا کرد ارزش هر مکتبی، از تربیتشدگان آن مکتب فهم میشود. ضرورت پژوهش روشمند در تربیت جنسی، دغدغه اصلی نگارنده متن پیشِ رو است که با روش تحلیل مضمون و با رویکرد فقهی به الگویی مناسب برای تربیت جنسی کودکان دست یافته است. در این پژوهش، تحلیل مضمون با مطالعه منابع فقهی و تفسیری آغازشده تا مراد آیات و روایات، مشخص و یقینی شود ، سپس، محتوای آیات و روایات کدگذاری شده است. ابزار بهکاررفته در تحلیل مضمون شبکه مضامین است؛ به این بیان که نکات کلیدی متن ـ با بیرون کشیدن واژههای پرتکرار، کلیدواژهها و کشف واژههایی که همپوشانی یا رابطه علی دارند ـ جدا میشوند و مضامین پایه را شکل میدهند. سپس، دادهها مکتوب و با صبر و حوصله بازبینی میشوند تا ایدههای اولیه برای کشف کدهای مرتبط با هم و نحوه ارتباط آنها کشف شود که مضامین سازمان دهنده را شکل میدهند. در ادامه، با تلخیص و تلفیق شبکه مضامین مشابه به مضامین فراگیر و کانونی دست مییابیم. پس از تحلیل مضمون آیات و روایات فقهی مرتبط با تربیت جنسی با نرمافزار maxqda و بررسی 24 مضمون پایه، 10 مضمون سازمان دهنده و دو مضمون فراگیر به الگوی اسلامی تربیت جنسی رسیدهایم.
Education is so effective in the development of the individual and society that it can be claimed that the value of any school is understood from those educated in that school. The necessity of methodical research in sexual education is the main concern of this research authors, who have achieved a suitable model for sexual education of children through the method of content analysis and jurisprudential approach. In this study, content analysis begins with the study of jurisprudential and interpretive sources to determine the meaning of verses and hadiths, then, the content of verses and hadiths is coded. The tool used in theme analysis is a network of themes. In other words, the key points of the text - by extracting the repetitive words, the keywords and discovering the words that have an overlap or causal relationship are separated and form the basic themes. The data is then patiently written and reviewed to discover the basic ideas for discovering related codes and how they relate to the organizing themes. In the following, by summarizing and combining the network of similar themes, we achieve comprehensive and focal themes. After analyzing the content of verses and jurisprudential narrations related to sexual education with Maxqda software and examining 24 basic themes, 10 organizing themes and two comprehensive themes, we have reached the Islamic model of sexual education.
خلاصه ماشینی:
اهداف تربيت جنسي برآمده از مباني نظري بحث (رجوع شود به تصویر صفحه) پيشينه تحقيق در حوزه تعليم وتربيت و به طور اخص در عرصه تربيت جنسـي، کتبـي تـأليف شـده اسـت کـه برخي به صورت کلي به امر تربيت در اسلام اشـاره داشـته (محمـدي ريشـهري، ٧:١٣٧٩؛ اعرافـي، ٣٤٦:١٣٩٣-٣٤٢؛ حــاجي ده آبــادي، ٩:١٣٧٧ و امينــي، ٣٥:١٣٨٠؛ گروهــي بــه احکــام تکليفــي پرداخته اند (انصاري، ٢٨:١٣٩١) و برخي نيز به مبـاني، اصـول و روش هـاي بـر خواسـته از آيـات و روايات با رويکرد حديثي پرداخته اند (فقيهي، ٢٥:١٣٨٧).
الگوي منسجم در هر مسئله اي الگـويي اسـت کـه در سـه حيطـه شـناختي، گرايشـي و مهـارتي (رفتاري) بر پايه مباني و اصول آن مسئله شکل گيرد؛ اما ازآنجاکه تحليل مضمون در اين نوشتار بر گزاره هايي صورت ميگيرد که از آيات و روايات فقهي درباره تربيت جنسي برداشـت مـيشـود و در علم فقه به بعد رفتاري مکلف توجه شده است ، حيطه رفتاري محور بحث اين نوشتار است .
پرسش اصلي موردتوجه در اين رساله عبارت است از: برنامه و الگوي فقه براي تربيت جنسي کودکان و نوجوانان چيست ؟ پرسش مترتب بر سؤال يادشده نيز عبارت است از: حکم تکليفي مترتب بر آموزش مسائل جنسي به کودکان و نوجوانـان در خصـوص والـدين و مربيان چيست ؟ يافته ها تحليل مضمون مسائل تربيت جنسي گزاره هاي برآمده از آيات و روايات در تربيت جنسي کودکان بر «خويشـتن داري» والـدين در مقابل کودک در مسائل جنسي دلالت دارد (کليني، ١٤٠٧ ق ، ج ٥: ٥٠٠) کـه لازمـه غيـر بـين آن ، عدم جواز آموزش مستقيم مسائل جنسي به کودکان است .