چکیده:
با توجه به اهمیت مناطق مرزی از دید امنیت ملی و متاثر بودن موفقیت، شکست و کارایی فعالیتهای نظامی در مناطق مرزی از شرایط آبوهوایی، ارزیابی اقلیم آسایش-دفاعی مناطق مرزی کشور جهت شناخت شرایط اقلیمی دفاعی و برنامهریزیهای اقتضایی برای شرایط آب و هوایی این مناطق ضروری است. در این راستا، بررسی زمانی و فضایی شرایط آبوهوایی نظامی استان آذربایجان غربی با تمرکز ویژه بر روی مرز بینالمللی آن بهمنظور نمایانسازی اقلیم آسایش دفاعی، هدف اصلی تحقیق حاضر بوده است. بدین منظور دادههای اخذشده برای متغیرهای اقلیمی موثر در عملیات نظامی برای 9 ایستگاه سینوپتیک برای دوره آماری 30 ساله با استفاده از روش اقتباسی شاخص زیستاقلیمی دفاعی (DCI) پردازش شدند. در ادامه مطلوبیت شرایط اقلیمی دفاعی بهصورت عددی، توصیفی و فضایی در مقیاس ماهانه در کل استان و مناطق مرزی تهیه و نقشههای پهنهبندی اقلیم آسایش نظامی-دفاعی برای کل استان با تمرکز بر روی مناطق مرزی آن تهیه و مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی طبقات توصیفی ماهانه شاخص DCI درمجموع کل ایستگاهها مربوط به طبقه نامناسب با 8/28 درصد و کمترین درصد برای طبقه بسیار نامناسب با 8/2 درصد میباشد. بهطورکلی ماههای نوامبر، اکتبر، مارس، فوریه، ژانویه و دسامبر دارای بیشترین و ماههای اوت، جولای و ژوئن دارای کمترین مطلوبیت اقلیمی برای انجام فعالیتهای نظامی در پهنه استان میباشند. نتایج بررسی پراکنش فضایی-زمانی مراکز نظامی مرزی فرضی از بعد آسایش اقلیمی دفاعی نشان داد که در طول سال به ترتیب طبقات قابلقبول (17/27 درصد)، نامطلوب (17/25 درصد)، خوب (82/20 درصد) و حاشیهای (21/18 درصد) بیشترین سهم را به خود اختصاص دادهاند. بهطورکلی نوار مرز بینالمللی استان صرفا در ماههای ژوئن و اوت شرایط بسیار نامطلوب اقلیمی را برای فعالیتهای نظامی مرزی تجربه مینماید و ماههای اکتبر، نوامبر و دسامبر در طول سال دارای آسایش اقلیمی دفاعی مطلوبتری هستند. بهطورکلی تمام ایستگاهها طبقات خوب، قابلقبول، حاشیهای و نامناسب را تجربه نموده و طبقه بسیار نامناسب صرفا در ایستگاههای سلماس و ماکو مشاهده شد. نتایج این تحقیق میتواند در مدیریت موثرتر شرایط اقلیمی دفاعی و ابقا کارایی و به حداقل رساندن احتمال شکست فعالیتهای نظامی ناشی از شرایط اقلیمی در عملیات دفاعی مرزی منطقه مطالعاتی مفید واقع شود.
Considering the importance of border areas from the point of view of national security and the
impact of success, failure and efficiency of military activities in border areas from weather
conditions, an assessment of the comfort-defense climate of the border areas of the country is
necessary to identify the climate of defense and contingency planning for the climatic
conditions of these areas. In this regard, the main purpose of the present study was to study the
temporal and spatial military climate conditions of West Azerbaijan Province with a special
focus on its international border in order to show the climate of defense comfort. For this
purpose, the data obtained for climatic variables affecting military operations for 9 synoptic
stations for a statistical period of 30 years were processed using the Defensive Climate Index
(DCI). Then, the desirability of defensive climate conditions was prepared numerically,
descriptively and spatially on a monthly scale in the whole province and border areas, and
zoning maps of military-defensive comfort climate for the whole province were prepared and
analyzed focusing on its border areas. The results showed that the highest frequency of monthly
descriptive classes of DCI in the total of all stations is related to the inappropriate class with
28.8% and the lowest percentage for the very inappropriate class with 2.8%. In general,
November, October, March, February, January and December have the highest and August, July
and June have the lowest climatic conditions for military activities in the province. The results
of temporal-spatial distribution of hypothetical border military centers in terms of defensive
climate index showed that during the year, acceptable (27.17%), undesirable (25.17%), good
(20.82%) and marginal (respectively) classes (18.21%) have the largest share. The province's
international border strip experiences very undesirable climatic conditions for cross-border
military activities only in June and August, and October, November and December have more
desirable defensive climate throughout the year. In general, all stations experienced good,
acceptable, marginal, and undesirable classes, and very undesirable class were observed only at
Salmas and Mako stations. The results of this study can be useful in more effective management
of defensive climate conditions and maintaining efficiency and minimizing the possibility of
failure of military activities due to climate conditions in the border defense operations of the
study area.
خلاصه ماشینی:
(1922 گرفتار شدن نيروهاي متفقين در طوفان در جنگ کريمه نجات چندين باره نيروهاي رومل در مبارزات افريقاي شمالي در نوامبر ١٩٤٢ به علت بارش باران در در سال ١٨٥٤(٢٠١٢ ,Clausewitz) صحرا و تبديل آن به باتلاق گل ولاي (١٩٧٤,Atkinson) جلوگيري از جنـگ بـين آلمـان و امريکـا در ١٦ مـارس در نبرد درياي بيسمارک در سال ١٩٤٣، ژاپن با فرض پنهان شدن حرکت کشتي ها در طوفـان ، ٢٢ ١٨٨٩ بـه خـاطر وقـوع طوفـان شـديد ( ,Atkinson کشتي جنگي خود را عازم گينه نو کرد ولي با پيش بيني کاهش ابرهـاي طوفـاني توسـط هواشـناس (1974 آمريکايي، تمام کشتي هاي ژاپني با هواپيماهاي متفقين منهدم شدند (٢٠١٧ ,Cortesi) در تابستان سال ١٩١٧ نيروهاي اعزامي امريکا به فرانسه ارتش آلمان در طول نبرد آردنن يا نبرد بولج (١٩٤٤) حملات خود را زماني انجام مي دادنـد کـه بـه به اين نتيجه رسيدن که نيازمند افراد و ابزارهاي اقليمـي علت شرايط آب وهوايي ديد کم باشد (٢٠٠١,Winters) هستند و بعدازآن شروع به کارگيري متخصصـين اقليمـي در جنگ کره سال ١٩٥٢ به دليل عدم توجه به شرايط آب وهواي منطقه ، با کـاهش شـديد دمـا در در عمليات هــاي نظــامي خــود نمودنــد ( William شب حدود ٧٥ درصد پرسنل نظامي دچار آسيب ديدگي شدند (١٩٨٨ ,Stone) (Gardner ReedJul,1922 در عمليات طوفان صحرا (١٩٩١) ادوات نظامي نيروي هوايي امريکا بـا شـرايط محيطـي و اقليمـي تلف شدن نيروهاي اتريشي در جبهه ايتاليـا-اتـريش بـه منطقه عملياتي سازگار نبوده و مشکلات و تلفات چشمگيري را براي امريکا به بار آورد (,Beagle خـــاطر طغيـــان رودخانـــه پـــايو در تابســـتان ١٩١٨ ٢٠٠٤,Shi et al ;٢٠٠١) (Atkinson, 1974) در عمليات طبس (عمليات پنجه عقاب ) سال ١٣٥٩ به علت وقوع طوفـان شـن در منطقـه طـبس ، عمليات نظامي امريکا با شکست کامل مواجه شد (آقايي، ١٣٩٠) نمونه هاي تاريخي فوق ، ضرورت ادغام اقليم شناسي نظامي به عنوان يکي از ارکان مهم علوم نظامي و جغرافيـاي نظـامي (٥٢-٢٠١٠٥١,Senter ;٥-١٩٦٨٣,AWSM) و اهميــت نهادينــه شــدن بررســي اقلــيم نظــامي در فراينــدهاي برنامه ريزي عمليات نظامي را نشان مي دهد (٦-٢٠٠٣٢,Haulman ;٢٠٢١١٩,Balog).