چکیده:
نظر به وقوع استرس های مالی مکرر در زیربخش های مختلف سیستم مالی ایران، ضرورت طراحی یک شاخص استرس مالیِ مناسب و اندازهگیری و بررسی آثار آن بربخش های مختلف کشور احساس می شود. در مطالعه حاضر، بررسی تأثیر استرس مالی بر رشد بخش های اقتصادی (کشاورزی، صنعت و خدمات) در ایران در دستور کار قرار گرفته است. برای این منظور، از داده های فصلی 1370:1 تا 1396:4 بخشهای بانکی، بازارهای سهام و ارز استفاده و با بهره گیری از روش تجزیه مؤلفه های اصلی، وزندهی اعتباری و نیز رویکرد واریانس ناهمسانی شرطی خود توضیح تعمیم یافته نمایی (EGARCH) به برآورد شاخص های قیمتی و مقداری چندبعدی استرس مالی «در داخل» و «در میان» بخشهای مختلف سیستم مالی (بخش بانکی، بازار سهام و بازار ارز) پرداخته شده است. سپس، تأثیر استرس مالی بر رشد بخشی با استفاده از مدل مارکوف-سوئیچینگ بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که با وجود دوره های استرس مالی شدید در ایران در بازه زمانی مورد نظر، تأثیر آن بر رشد بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات ناچیز و یا در بیشتر مواقع بی معنی است. به نظر می رسد این نتایج مصداقی است از عدم کارکرد صحیح بخش اسمی و تأثیر نامحسوس آن بر بخش واقعی اقتصاد که ریشه در بانک محور بودن نظام تامین مالی، ناکارایی بازار سرمایه، مداخلات مختلف حاکمیت در بازار پول و سرمایه و ... دارد.
Due to the variety of stress Occurance in financial markets and its impact on various sectors of the economy, efficient models and indicators to deal with crisis events and reduce their effects, are needed. In the present study, the effect of financial stress on the growth of economic sectors (including agriculture, industry and services) in Iran is on the agenda. For this purpose, we used the quarterly data (1370:1-1396:4) and applied the method of principal component analysis, credit weighting and EGARCH to estimate multidimensional price & quantitative indicators of financial stress "inter" and "intra" different parts of the financial system (including the banking system, stock markets and foreign exchange). Then, we investigated the effect of financial stress on sectoral growth using the Markov-switching model. The results indicate that despite the periods of severe financial stress in Iran, its impact on the growth of agriculture, industry and services sectors are negligible or in most cases insignificant. It seems that this issue is mainly rooted in the inappropriate performance of the nominal sector and its insignificant effect on the real sector of the economy during the period under study.
خلاصه ماشینی:
برای این منظور، از داده هـای فصـلی ١٣٧٠:١ تـا ١٣٩٦:٤ بخـش هـای بـانکی، بازارهای سهام و ارز استفاده و با بهره گیری از روش تجزیـه مؤلفـه هـای اصـلی، وزن دهـی اعتبــاری و نیــز رویکــرد واریــانس ناهمســانی شــرطی خودتوضــیح تعمــیم یافتــه نمــایی (EGARCH) به برآورد شاخص های قیمتی و مقداری چندبعدی استرس مالی «در داخـل » و «در میان » بخش های مختلف سیستم مالی (بخش بانکی ، بـازار سـهام و بـازار ارز) پرداختـه شده است .
بطـور کلـی هنگـامی کـه از اسـترس مـالی صحبت میشود منظور وضعیتی از بازارهای مالی است که در آن مشارکت کنندگان در بـازار، نااطمینانی (Uncertainty) فزاینده یا تغییر در انتظارات خود (در مـورد زیـان هـای مـالی آتـی (Future Financial Losses)، ارزش بنیــادی دارایـی هــا (Fundamental Value of Assets) و فعالیت های اقتصادی) را تجربه میکنند.
حیدریان و همکاران (١٣٩٨) شاخص اسـترس مـالی را بـا اسـتفاده از داده هـای فصـلی بازارهای مالی مختلف ، شامل بخش بـانکی، بـازار سـهام و بـازار ارز، شاخصـی ترکیبـی از استرس مالی برای اقتصاد ایـران طـی دوره زمـانی ١٣٧٠تـا ١٣٩٦ و از روش تحلیـل مؤلفـه اصلی (PCA) محاسبه کرده و اثر آن بر رشـد اقتصـادی بـا اسـتفاده از روش خودرگرسـیون مارکف -سوئیچینگ برآورد کردند.
نتایج برآورد مدل برای رشد بخش کشاورزی در جدول ٢ آمده است کـه بـر اسـاس آن در رگرسیون مربوط به شاخص چندبعدی مقـداری اسـترس بخـش بـانکی، میـانگین رشـد کشاورزی وابسته به رژیم نبوده و بیمعنی اسـت .
برای تخصیص وزن ها در میان بخش هـای مختلـف بـازار مـالی و سـاختن شاخص چندبعدی کل سیستم مالی، از روش وزن های اعتباری استفاده شده اسـت کـه یـک تکنیک با مفهوم اقتصادی است .