چکیده:
رمان «الإعترافات» نوشته ربیع جابر، جنگهای داخلی لبنان و فشارهای روحی ـ روانی ناشی از آن را روایت میکند و نقشی که عمدة اشخاص این داستان عهدهدار آن هستند پرورش اندیشههای جنگستیزانه ونشاندادن تباهی و ویرانیهای مادی و روحی متأثر از جنگ است. این رمان را میتوان از جنبههای مختلف از جمله نقد روانکاوانه بررسی کرد. ربیع جابر در نشان دادن بحران روحی-روانی شخصیّتها و نمود بارز این بحران در قالب ترس و اضطراب، شیوهها و سازوکارهای تدافعی آنها در مقابل این درگیریها بسیار موفق عمل کرده است. در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل عقلانی رمان، به بررسی و تحلیل جلوههای ترس، اضطراب و سازوکارهای دفاعی در رمان «الإعترافات» پرداخته شده است. هرکدام از شخصیتهای داستانی در رمان «الإعترافات» برای کاهش و یا غلبه بر آسیبهای روانی متأثر از جنگهای داخلی لبنان، از راههای مقابله و سازوکارهای دفاعی استفاده میکنند؛ مهمترین شیوههای مقابله با ترس و اضطراب ناشی از جنگ در رمان الإعترافات، مقابله هیجانمدار، اجتنابی و سازوکارهای دفاعی است که میتوانند فرد را ـ هرچند سطحی ـ به آرامش برسانند. همچنین بالاترین بسامد در رفتارهای مقابلهای شخصیتهای رمان الإعترافات، مقابلة اجتنابی است که به شکل فرار از موقعیّت، ترک شهر و وطن است. شیوة مقابله دیگری که در رمان الإعترافات بهکار گرفته میشود روش هیجانمدارانه است که در این رمان در شیوه ناسازگارانه با گرایش به مواد مخدر و مصرف سیگار و در شیوه سازگارانه، بهصورت رفتن به کلیسا، دعا، گریه و نوشیدن چای یا قهوه نشان دادهشده است.
Abstract Since war causes the most severe forms of fear, stress, anxiety and frustration in people involved in war, subconsciously, these components develop in the course of the war. The aforementioned novel by Rabi Jabber describes the events of Lebanon's internal affairs and the psychological stresses posed by it that can be seen from various aspects of Freudian psychoanalysis. In this novel, the effects and characteristics of war and defense such as fear, anxiety, and defense mechanisms and resistance to the enemy are expressed. The purpose of this research is to investigate and analyze the effects of anxiety fear and defense mechanisms in in"Al-eterafat" novel. The present research methodology is descriptive-analytical. Some individuals have the potential to reduce the psychological and emotional distress caused by the fear and anxiety of the war to the means of confronting and the defense mechanism (albeit more conscientiously), such as the use of narcotics, memorizing, suppress memories, cursing to the enemy, resort to prayer, and their Crying for the dead.
خلاصه ماشینی:
ايـن پـژوهش بـرآن اسـت بـا نقـدي روانکاوانـه بـه ايـن پرسـش ها پاسـخ دهـد کـه جنـگ و حـوادث مصيبت بار ناشي از تا چه اندازه بر کنش شخصيت هاي داستاني اثر گذاشته است و آيا اين شيوه ي نقدي مي تواند راه را براي درک بهتر مفهوم رمان هموار سازد؟ ۲- پيشينۀ پژوهش دربارٔە ربيع جابر، تاکنون پژوهش هاي اندکي در زبان عربي و فارسي انجام شده است .
ربيـع جـابر در ايـن رمـان ، بـا دقـت بـالايي در توصـيف شخصـيت ها، مکان هـا و گفت وگوها، اختلالات اضطرابي ناشي از جنگ هاي داخلي لبنان را منشـأ بسـياري از ترس ها، بيماري ها و رفتارهاي غيرمعمول مي داند و اين موارد- که در بالا به برخـي از آن ها اشاره شد- هويت و زندگي شخصيت اصـلي رمـان ، يعنـي مـارون را هـدف قـرار داده است و اگر اين اختلالات درمان نشود، سلامت روانـي فـرد و جامعـه را بـه خطـر مي اندازد.
علائم هيجاني در بعد هيجاني ، علاوه بر اينکه استرس و اضطراب زياد منجر به کاهش فعاليت هـاي فرد مي شـود، نـوعي اخـتلالات اضـطرابي را نيـز بـه دنبـال دارد کـه «عوامـل علـي و زمينه ساز متعددي براي اين اختلالات مطرح شده اسـت ؛ از جملـه : عوامـل زيسـتي ، ژنتيکي و محيطي ؛ عوامل روان شناختي مانند: خصوصيات شخصيتي و حساسيت به اضطراب و هيجان و عوامل ديگري هم چون: فقر، از دسـت دادن يـا طـلاق والـدين ، سابقه بيماري هاي روان شناختي در والدين ، عز ت نفس کم ، تجارب آسـيب زا و محـيط خانوادگي آشفته که مي تواننـد زمينه سـاز ايـن اخـتلالات شـوند(رنجبري و همکـاران ، ١٣٩٦: ٤١١-٤١٢).