چکیده:
امروزه فراخوانی شخصیتهای حماسی به رمان، یکی از دستمایههای اصلی نویسندگان برای بیان دغدغههای فردی و اجتماعی خود است؛ دغدغههایی که ارتباطی مستقیم با بافت فرامتن تولید اثر دارند. با توجه به این نکته، هدف از پژوهش حاضر، بررسی چگونگی و چرایی فراخوانی شخصیتهای حماسی به این رمان، پیوند این عناصر با بافت فرامتن و همچنین بررسی موضع نویسنده است. بنابراین، در این پژوهش ابتدا به واکاوی بافت سیاسی-اجتماعی زمان نگارش رمان (اواسط دهۀ هفتاد و اوایل دهۀ هشتاد شمسی)پرداختهایم. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و کدگذاری متن و مقولهبندی کدها، موضع موافق یا مخالف نویسنده را نسبت به بافت فرامتن خود روشن ساختهایم. شایان ذکر است برای تحلیل و استخراج جداول و نمودارها از نسخۀ 2020 نرمافزار مکسکیودا استفاده کردهایم. یافتههای پژوهش نشان میدهد محمدعلی شخصیتهای حماسی را به اثر خود فرامیخواند تا برخی گفتمانهای تجددخواهانۀ دورۀ اصلاحات؛ ازجمله توجه به حقوق زنان، استقلال و انواع فعالیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آنها را تقویت و درمقابل برخی گفتمانهای سنتگرا ازجمله مردسالاری، مادرهمسری صرف و عدم استقلال زن را تضعیف کند.
AbstractAbstractToday inviting epic characters into novel is one of the main means for writers to express personal and social concerns, the concerns which are directly related to the metatextual context of producing of the work. The purpose of this study is to investigate how and why epic characters are called to this novel, the connection of these elements with the context of the hypertext and also to examine the author's position. Thus in this research, we first analyze the socio-political context of the time of writing the novel (mid-seventies and early eighties in solar calendar). Then, by using the method of qualitative content analysis, text coding and categorization of codes, we have clarified the author's position for or against the contexture of his metatext. It is worth mentioning that we have used the 2020 version of Maxqda software to analyze and extract tables and graphs. Findings of this research show that Mohammad Ali evokes epic characters to his work so that some modernist discourses of the Reform period; including attention to women's rights, their independence and different kinds of social, economic and cultural activities, and in return weaken traditionalist discourses, such as patriarchy, mere motherhood and the lack of independence of women.
خلاصه ماشینی:
سپس مرتبط با این رویدادها، با اسـتفاده از روش تحلیـل محتـوای کیفـی، متن ١ را کدگذاری و کدها را مقوله بندی کـرده ، درنهایـت بـه یـاری نسـخۀ ٢٠٢٠ نـرم افـزار مکس کیودا (Maxqda) که نرم افزاری است برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی، جـدول هـا و نمودارهای مرتبط با مسئلۀ پژوهش را استخراج میکنیم و از ایـن طریـق ، نـوع ارتبـاط میـان فراخوانی شخصیت های حماسی به رمان را با بافت سیاسی-اجتماعی تولید آثار و هـم چنـین موضع موافق یا مخالف نویسنده نسبت بـه برخـی گفتمـان هـای موجـود در بافـت فـرامتن روشن میسازیم .
٢. ١ پیشینۀ پژوهش مدعای اصلی پژوهش حاضر این است که پیوندی مستقیم میـان فراخـوانی شخصـیت هـای حماسی به رمان قصۀ تهمینه نوشتۀ محمد محمدعلی با بافت سیاسی -اجتماعی زمـان تولیـد این اثر یعنی نیمۀ دهۀ هفتاد و اوایل دهۀ هشتاد وجود دارد؛ به بیان بهتر نویسـندة ایـن رمـان ، شخصیت های حماسی را به اثر خود فرامیخواند تا از این طریق موضع سیاسی و اجتمـاعی موافق یا مخالف خود را نسبت به بافت فرامتن نشان دهد.
عده ای از این پژوهشگران هم که اشاره ای بسیار کوتاه و در حد یک یا دو جمله بـه اوضـاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میکننـد، بـه همـین مقـدار بسـنده کـرده و توجهشـان بیشـتر معطوف به سال های پیش یـا پـس از انقـلاب اسـت ، درحـالیکـه پـژوهش حاضـر در پـی آن است تا با خوانشی قصدگرا که به گفتۀ ابوت (١٣٩٧) در کتاب سواد روایت ، به نویسـندة پشت نویسندة نهفته توجه دارد، موضع مخالف یا موافق محمد محمدعلی را به مثابـه کنشـی اجتماعی نسبت به برخی هنجارهای اجتماعی غالب در سـال هـای نگـارش (یـا نزدیـک بـه نگارش ) رمان قصۀ تهمینه به تفصیل بکاود.