چکیده:
حزب تودۀ ایران برای بیان دیدگاههای مورد نظر خود از گونههای مختلف ادبی نیز بهره گرفتهاست و ادبیات را به عنوان ابزاری برای بیان اندیشههای سیاسی به کار بردهاست. در میان گونههای ادبی، داستان ظرفیت قابل توجهی برای بیان اندیشههای حزبی داشت و بستری مناسب به شمار میآمد تا هم نویسندگان حرفهای طرفدار حزب و هم تودة مردم در آن طبعآزمایی کنند. در این پژوهش با بررسی 14 نشریۀ وابسته به حزب توده، گونة داستان از منظر به کارگیری آموزههای رئالیسم سوسیالیستی بررسی شدهاست. بر اساس نتایج به دست آمده، مضامین به کار رفته در این داستانها بیشتر دربارۀ فقر اقتصادی، فقر فرهنگی، ستم بر فرودستان، دعوت به اتحاد و مبارزه با ستمگران و دیگر موضوعات برخاسته از رویکرد رئالیسم سوسیالیستی است. از نظر سبکی نیز بعضی از این داستانها بسیار ابتدایی و فاقد شگردهای داستانی هستند و بعضی دیگر از داستانها بسیار حرفهای نوشته شده است و نویسندگان با مهارت توانستهاند آموزههای حزبی را در لایههای زیرین متن بگنجانند. بخش دیگر آثار داستانی منتشر شده به ادبیات عامه اختصاص دارد که یکی از راهبردهای حزب توده در حوزۀ پژوهشهای ادبی بوده است.
Tudeh Party of Iran has used different literary genres for expressing their points of view and employed literature as a mean to state political ideas. Among literary genres, story has remarkable capability and it is counted as a suitable culture which both the pro-Party authors and mass folks can test their aptitudes. Investigating 14 dependent periodicals to Tudeh Party, story genres have been reviewed through utilizing Socialist Realism instructions perspective, in this study. According to findings, the used themes are more about economic poverty, cultural poverty, injustice upon poor people, call for unity and struggle against oppressors and other subjects of Socialist Realism approach. Even from style perspective, some of these stories are too amateur and have lack of narrative technique and some of them have been written so professional that their authors have been able to skillfully fit Party’s instructions on subtexts. Another part of published stories is about Pop literature which has been one of Party’s strategies in literary studies scope
خلاصه ماشینی:
در خانۀ دربست منزل کنم و غـذاهای خـوب بخـورم و روزهـای جمعه را استراحت کنم (مردم ،شمارة ٣: ١٣٢٠) داستان مشهور «زیر چراغ قرمز» از صادق چوبک ، که به فقر و فحشا پرداختـه در نشـریۀ «مردم برای روشن فکران » منتشر شده است (مردم برای روشن فکـران ، ٦: ١٣٢٣)، هـم چنـین تنها داستان منتشر شده از عبدالحسین نوشین در نشریات حزب توده ، «استکان شکسـته »، در «مردم ماهانه » به چاپ رسیدهو به موضوع فقر پرداخته (مردم ماهانه ، ٥: ١٣٢٥)، هـم چنـین از ابراهیم گلستان ، که در آن روزها بـه عنـوان یـک تحلیلگـر اخبـار جهـان در ایـن نشـریات فعال است ، داستانی با همین موضوع تحت عنوان «به دزدی رفته ها» در همین نشـریه منتشـر شده است .
(ظفر، ٣: ١٣٢٣) داستان های «اجاره خانه » (پیام نو، ١٠: ١٣٢٥) و «آب » (پیام نو، ١: ١٣٢٧) از بزرگ علـوی که در مورد رنج تودة مردم و فقر آنـان اسـت در نشـریۀ «پیـام نـو» بـه چـاپ رسـیده انـد و داستان های تالیفی نشریۀ سوگند نیـز کـه تقریبـاً در تمـام شـماره هایـآن منتشـر مـیشـده ، و نویسندة بسیاری از آن ها «ع .
داسـتان «معرکـه » (پیـام نـو، ٢: ١٣٢٤) از جلال آل احمد که راجـع بـه خرافـات اسـت ، «اجـاره خانـه » (پیـام نـو، ١١: ١٣٢٥) و «آب » (پیام نو، ١: ١٣٢٧) از بزرگ علوی که در مورد رنج تودة مردم و فقر آنان است نیزدر نشـریه پیام نو به چاپ رسیده اند.