چکیده:
سطحبندی و توسعه فضایی چگونگی گسترش یک پدیده از کانون یا دامنه و پهنه سرزمینی گسترش آن است. دراینبین، گردشگری بهعنوان یکی از پدیدههای مهم فضایی شهر است. ارزیابی وضعیت حاضر و نحوه پیشرفت بهسوی پایداری گردشگری باعث توسعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی-محیطی و نهادی در پهنه سرزمینی شهر میگردد. لازمه رسیدن به پایداری در ابعاد مختلف آن مستلزم وجود سنجهها، شاخصها و معیارهای سنجش گردشگری در جهت تحلیل، ارزیابی و تبیین وضعیت پایداری گردشگری است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و رویکرد و نگرش آن، توصیفی- تحلیلی است. جمعآوری دادهها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانهای (اسنادی) و پیمایشی (میدانی) صورت گرفته است. پایایی ابزار تحقیق از طریق روش آلفای کرونباخ آزمون گردیده و نشاندهنده سطح بالای پایایی پرسشنامه است. این پژوهش با بهرهگیری از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره ویکور[1]، الکتره[2]، [3]SAW و مدل ادغامی کپلند، مناطق چهارگانه شهر اردبیل ازلحاظ ارزیابی توسعه فضایی گردشگری شهری در سطح مناطق برای دستیابی به گردشگری پایدار با تأکید بر شاخصهای اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی، زیستمحیطی و کالبدی رتبهبندی و اولویتبندی آن انجامگرفته است. یافتههای پژوهش نشان داد بااینکه نتایج هرکدام از مدلهای بکار گرفتهشده دارای تفاوت در اولویت و رتبه هستند ولی مدل ادغامی با ترکیب اهمیت هرکدام به نتیجه نهایی رسید و این مهم نشاندهنده یکسانی و ترکیب مدلها با همدیگر جهت رسیدن به جواب واحد است. درنهایت ارزیابی و توزیع فضایی در مناطق شهری اردبیل به ترتیب شامل مناطق دو، یک، سه و پنج، چهار دارای اولویت هستند. [1]: VIKOR (Vlse Kriterijumsk Optimizacija Kompromisno Resenje)[2]: ELECTRE (Elimination et Choice in Translating to Reality)[3]: SAW
Spatial development is how a phenomenon spreads from the center or domain and territorial area of its expansion. Assessing the current situation and how to progress towards sustainable tourism leads to development in economic, socio-cultural, physical-environmental and institutional dimensions in the territory of the city. Achieving sustainability in its various dimensions requires the existence of measures, indicators and criteria for measuring tourism in order to analyze, evaluate and explain the status of tourism sustainability. This research is an applied research and its approach and attitude is descriptive-analytical. The required data and information were collected in two ways: library (documentary) and survey (field). The reliability of the research instrument was tested by Cronbach's alpha method and the obtained coefficient (0.873) indicates the high level of reliability of the questionnaire. This study uses Vickor, Electr, SAW multi-criteria decision making models and Kepland integration model, Ardabil four areas in terms of evaluating the spatial development of urban tourism at the regional level to achieve sustainable tourism with emphasis on socio-cultural, economic, environmental and physical indicators. And it has been prioritized. Findings showed that although the results of each of the models used have differences in priority and rank, but the integration model by combining the importance of each reached the final result and this important indicator of the similarity and combination of models with each other to achieve a single answer. Finally, spatial assessment and distribution in urban areas of Ardabil, including zones two, one, three and four, respectively, have priority.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش با بهره گيري از مدل هاي تصميم گيري چندمعياره ويکور١، الکتره ٢، SAW٣ و مدل ادغامي کپلند، مناطق چهارگانه شهر اردبيل ازلحاظ ارزيابي توسعه فضايي گردشگري شهري در سطح مناطق براي دستيابي به گردشگري پايدار با تأکيد بر شاخص هاي اجتماعي – فرهنگي ، اقتصادي ، زيست محيطي و کالبدي رتبه بندي و اولويت بندي آن انجام گرفته است .
World Tourism Organization (WTO) برنامه ريزي محيطي داشت (فولادي،٨٤:١٣٩٦) و در اين راستا ازآنجاکه برنامه ريزي خرد موردتوجه برنامه ريزان و تصميم گيران قرار مي گيرد؛ لذا ارزيابي و تحليل سطح بندي و توزيع فضايي گردشگري پايدار و شناخت ميزان و رتبه پايدار هرکدام از مناطق شهري اردبيل اهميتي بس دوچندان مي يابد و اين مقوله براي شهر اردبيل که به عنوان يکي از شهرهاي شناخته شده گردشگر پذير کشور داراي جلوه ويژه اي بوده است ؛ بگونه اي که برخي از مناطق شهري اردبيل داراي توسعه بيشتري در گردشگري بوده و اين امر باعث توسعه يافتگي و هم چنين نابرابري اقتصادي – اجتماعي ويژه اي در مناطق شهري اردبيل شده است که لزوم توجه در راستاي عدالت اجتماعي و فضايي را مي طلبد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٥: نقشه سطح بندي و تحليل فضايي شاخص هاي گردشگري در مناطق اردبيل با مدل (SAW) در نهايت جهت بررسي و دست يابي به نتايج قابل قبول ، در اين تحقيق از تکنيک ادغامي کپلند بهره گرفته شده است .
Evaluation of indicators of sustainable urban tourism development (Case study: Kashan).