چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی مفهوم «شجاعت» در منابع اسلامی، روانشناسی مثبت و بررسی تطبیقی آن انجام شده است. یافتههای پژوهش از طریق بررسی و تبیین منابع اسلامی بهصورت «کتابخانهای» جمعآوری و تجزیه و تحلیل شد. مولفههای «شجاعت» نیز به روش توصیفی ـ تحلیلی براساس رتبهبندی کتب روایی و با استفاده از رتبه «الف» و «ب» استخراج و تبیین گردید. با تتبع در منابع دینی پنج واژۀ الشجاعه، النّجده، صدق الباس، الجراه و قوةالقلب استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس از بررسی و شناسایی مولفهها، شجاعت براساس منابع اسلامی و کتب لغت چنین تعریف میشود: شجاعت یک توانایی روانی است که در فرد انگیزهای برای ایستادگی و مقاومت ایجاد کرده و فرد را به اقدام و ورود در ناملایمات و دفاع کردن واداشته و او را در برابر دشواریها و تلخیهای مبارزه، شکیبا و پایمرد میسازد. در قسمت دوم پژوهش، شجاعت در روانشناسی مثبت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت که با بررسی دیدگاههای روانشناسان مثبتنگر و جمعبندی اقوال آنها، به این تعریف از شجاعت رسیدیم که؛ شجاعت در روانشناسی مثبت عبارت است از اعمال ارادی میل آگاهانه به خطرپذیری، که بهعنوان نیروی محرکه، شخص را برای رسیدن به هدف در موقعیتهای خطرناک و تضادهای بیرونی / درونی پشتیبانی میکند؛ هرچند ممکن است هیجان ترس در فرد وجود داشته باشد.
The present research is a comparative study of the concept of "courage" in Islamic sources and positive psychology. Using library method, the research findings were collected and analyzed by reviewing and explaining Islamic sources. The components of "courage" were also extracted and explained using descriptive-analytical method based on "a" and "b" ranking of narrative books. By investigating the religious sources, the five words of al-jor’a, sedgh al-ba’s, al-najdah, al-shoja’a and qovat al-ghalb were extracted and analyzed. After examining and identifying the components, based on Islamic sources and dictionaries, courage is defined as a psychological ability that motivates a person to stand and resist, courage compels a person to take action in hardships and defend; courage makes man tolerant and firm in the face of the difficulties and bitterness of struggles. In the second part of the study, the concept of courage in positive psychology was examined and analyzed. By examining the views of positive psychologists and summarizing their statements, we got this definition of courage: in positive psychology, courage is the voluntary exercise of a conscious desire to take risks, which, as a driving force, supports a person in achieving goals in dangerous situations and external / internal conflicts despite the sense of fear in him/her.
خلاصه ماشینی:
پس از بررسی و شناسایی مؤلفهها، شجاعت براساس منابع اسلامی و کتب لغت چنین تعریف میشود: شجاعت یک توانایی روانی است که در فرد انگیزهای برای ایستادگی و مقاومت ایجاد کرده و فرد را به اقدام و ورود در ناملایمات و دفاع کردن واداشته و او را در برابر دشواریها و تلخیهای مبارزه، شکیبا و پایمرد میسازد.
در قسمت دوم پژوهش، شجاعت در روانشناسی مثبت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت که با بررسی دیدگاههای روانشناسان مثبتنگر و جمعبندی اقوال آنها، به این تعریف از شجاعت رسیدیم که؛ شجاعت در روانشناسی مثبت عبارت است از اعمال ارادیِ میل آگاهانه به خطرپذیری، که بهعنوان نیروی محرکه، شخص را برای رسیدن به هدف در موقعیتهای خطرناک و تضادهای بیرونی / درونی پشتیبانی میکند؛ هرچند ممکن است هیجان ترس در فرد وجود داشته باشد.
با توجه به آنچه گذشت با استفاده از منابع اسلامی میتوان گفت که نَجده عبارت است از وارد شدن در شرایط سخت و شکیبایی و ثبات قدم داشتن در مقابل ناملایمات برای اینکه به دفاع از خود و دیگران بپردازد.
در نهایت، در تعریف روانشناسی مثبت دو مورد وجود دارد که فقدان آنها در تعریفِ منابع اسلامی از شجاعت دیده میشود: اول امکان ترسیدن افراد شجاع؛ شجاع بودن به این معنا نیست که افراد شجاع هیجان ترس را تجربه نمیکنند؛ بلکه ممکن است شخص شجاع در ابتدا از موقعیت حتی یک ترس ذهنی پیدا بکند؛ ولی با همه اینها بر ترس خویش غلبه کرده و سپس وارد موقعیتهای خطرناک یا کارزار شود.