چکیده:
امروزه پیروان(کارکنان) نقش مهم وحیاتی در اثربخشی فرایند رهبری در سازمان ها دارند.این امر در سازمان های آموزشی که مسئول پرورش شخصیت، منش و سلوک انسانی هستند، میان مدیران و کارکنان در ابعاد گسترده آن به عنوان عوامل اجرایی از اهم مسائلی است که در هر گونه فعالیت آموزشی و پرورشی چهره می نماید و اثرات مهم آن در پدیده تعلیم و تربیت هر جامعه اجتناب ناپذیر است. بررسی ها نشان می دهد کانون توجه بیشتر پژوهش ها، در ارتباط با مفاهیم رهبرآموزشی، رفتارها و ویژگی های رهبری بوده است.تحقیقات کافی وجامعی در مورد نقش پیروان(کارکنان) و ویژگی های آنان در سازمانهای آموزشی وجود ندارد. لذا پژوهش حاضر درصدد است بارویکردی جدید و با استناد به آیات قرآنی از طریق نوع تعاملات پیروان با بهترین الگوها و راهنمایان تربیتی- فرستادگان الهی- و با روش تحقیق کیفی از نوع اسنادی و به کارگیری روش تحلیل محتوا و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند در آیات قرآن، ضمن تبیین جایگاه پیروان در فرایند رهبری و اشاره به مطالعات گونه شناسی های پیروان، به شناسایی ابعاد و نشانگرهای ویژگی های پیروان(کارکنان) در سازمان های آموزشی بپردازد. یافته های تحقیق بیانگر این واقعیت است که ابعاد و ویژگی های پیروان شامل9 بعد: 1- ایمان با 9 زیر مقوله و 54 ویژگی 2-تبعیت و اطاعت از فرمان خدا و رسول او(رهبر) با 12ویژگی 3-داوم ذکر الهی و پرستش خدا و دعا نمودن با 6 ویژگی4- تولی و تبری( در تعاملات بین گروهی؛ کارکنان با خودشان) با 6 ویژگی 5- تلاش مستمر برای رشد و تعالی خود با 7 ویژگی 6- عدالت با 6 ویژگی 7- اعتدال با 5 ویژگی 8- عبرت از پیشینیان با 2 ویژگی9 - برقرای ارتباطات کلامی نیکو و موثر با 3 ویژگی است.
Followers are now recognized as an important part of the leadership process, playing a vital role in leadership effectiveness; As they express the essence of leadership following. Although the role of followers in determining leadership behavior and effectiveness has been widely acknowledged for decades, the focus of most research has been on leadership concepts, behaviors, and leadership interactions. There is insufficient and comprehensive research on the role and position of followers, their principles and characteristics in interaction with the leader. Therefore, the present study seeks a new approach and citing Quranic verses through the type of interactions of followers with the best models and educational guides - divine messengers - and with the method of qualitative research of the documentary type and using the method of content analysis and purposeful sampling In the verses of the Qur'an, while explaining the position of followers in the leadership process and referring to the study of the typologies of followers, to examine the principles and characteristics of followers.Findings of the research indicate the fact that the principles and characteristics of followers (belief, moral-behavioral and organizational), including 9 bases: 1- Faith with 9 subcategories and 54 characteristics 2- Obeying the command of God and His Messenger (leader) with 10 characteristics 3- Continuous remembrance of God and worshiping God and praying with 6 characteristics 4- Tuli and Tabari (in intergroup interactions; followers with themselves ) With 6 characteristics 5- Continuous effort for self-growth and excellence with 10 characteristics 6- Justice with 6 characteristics 7- Moderation with 5 characteristics 8- Lessons from the predecessors with 2 characteristics 9- Establishing good and effective verbal communication with 3 characteristics.
خلاصه ماشینی:
بررسیها نشان میدهد کانون توجه بیشتر پژوهشها مفاهیم رهبر آموزشی، و رفتارها و ویژگیهای رهبری بوده؛ اما تحقیقهایی کافی و جامعی دربارۀ نقش پیروان (کارکنان) و ویژگیهای آنان در سازمانهای آموزشی صورت نگرفته است؛ از این روی، در پژوهش حاضر، با رویکردی جدید و با استناد به آیات قرآنی ازطریق بررسی نوع تعاملهای پیروان با بهترین الگوها و راهنمایان تربیتی (فرستادگان الهی)، توسط روش تحقیق کیفی ازنوع اِسنادی و بهکارگیری روش تحلیل محتوا و با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند در آیات قرآن، ضمن تبیین جایگاه پیروان در فرایند رهبری و اشاره به مطالعات صورتگرفته درحوزۀ گونهشناسیهای پیروان، ابعاد و نشانگرهای ویژگیهای پیروان (کارکنان) در سازمانهای آموزشی را شناسایی کردهایم.
یافتههای تحقیق نشان میدهد ابعاد و ویژگیهای پیروان، شامل نُه مورد بدین شرح است: ایمان (با نُه زیرمقوله و 54 ویژگی)؛ اطاعت از فرمان خدا و رسول (رهبر) (با دوازده ویژگی)؛ تداوم ذکر الهی، پرستش خدا و دعاکردن (با شش ویژگی)؛ تولی و تبری در تعاملهای بینگروهی میان کارکنان (با شش ویژگی)؛ تلاش مستمر برای رشد و تعالی خود (با هفت ویژگی)؛ عدالت (با شش ویژگی)؛ اعتدال (با پنج ویژگی)؛ عبرتگیری از پیشینیان (با دو ویژگی)؛ برقرای ارتباطات کلامی نیکو و مؤثر (با سه ویژگی).
نشانگرهای ویژگیهای کارکنان آموزشی در ارتباط با بُعد عبرتگیری از پیشینیان: این بخش، خود شامل دو مورد بدین شرح است: یکی عبرتگرفتن از عملکرد افراد قبلی (خطاکاران)؛ دیگری توجهکردن به تاریخچه و اخبار پیشین سازمان.