چکیده:
انسان در فرآیند تکامل خود مراحلی را طی میکند که هر مرحله از مراحل دارای ویژگیهای خاص به خودش هست. یکی از مهمترین دوران رشد و تکامل زندگی انسان، مراحل کودکی است که میتوان آن را از موثرترین دوران تربیت انسان نام برد. در آیات و روایات مراحل تکامل انسان مخصوصا مراحل کودکی به خوبی بیان شده است. بر اساس آیات و روایات، انسان در فرآیند تکامل هفت مرحله را طی میکند که دوران کودکی دو مرحله از این هفت مرحله را در بر میگیرد. از سوی دیگر علامه طباطبایی ماجرای هبوط انسان به دنیا را پس از نفخ روح و دارای دو مرحله میداند که این دو مرحله با مراحل رشد کودک قابل تطبیق است. در این مقاله فرآیند تکامل انسان در دوران کودکی مبتنی بر ماجرای هبوط انسان به دنیا تقریر میشود. کودک در مرحله اول تکامل، به اوج کثرات دنیوی و عالم اعتبارات وارد میشود و در مرحله دوم مخاطب شریعت الهی قرار میگیرد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته است.
Childhood is one of the most significant levels that could be recognized as the
most effective period of human being's nurture. According to the verses of the
Quran and the narrations of the Prophet and Masumin, human being goes
through seven levels during the process of evolution, and childhood includes two
of those levels. Allameh Tabatabaei believes that the story of human being's
descent (Hobout) has occurred after breathing God's spirit into human's body and
it includes two levels. These two levels are in line with the childhood's growing
stages. Descent of human being doesn't mean a physical displacement from
heaven to the earth as the way rain falls down on the earth. The world (Dunya) is
not a static reality which human being is placed in during the descent. However,
it is a new perspective to human being and a new perception which appears to
him. Descent differs from physical creation, so that the story of breathing spirit
into physical body is not recognized as descent. The fact is that human being is
present in the spiritual level of the existence, and the divine covenant (Mithaq)
and Adam's paradise are meaningful for him even in the fetal period. By
approaching the forbidden tre,e human being wished to achieve both levels of
unity and plurality and wanted to become eternal. However, since he had not the
capacity of such a level, he was distracted from unity and became concentrated
on plurality. Therefore, descent is a change of infant's perception from
transcendental world to the physical world. During this process, child will
gradually get acquainted with the levels of his perceptions and his body's
requirements and look for fulfillment of his needs through conventional
perceptions (Itibariat) mechanism. The present research has been done using a
descriptive-analytical method.
خلاصه ماشینی:
خداوند سبحان در آیهی 67 سورهی مبارکه غافر به چهار مرحله از مراحل تکامل اشاره میکند: «هُوَ الَّذي خَلَقَكُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلاً ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُونُوا شُيُوخاً وَ مِنْكُمْ مَنْ يُتَوَفَّى مِنْ قَبْلُ وَ لِتَبْلُغُوا أَجَلاً مُسَمًّى وَ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ» انسان در دوران جنینی فرآیندی را طی میکند که خود دارای مراحل جزئی تر از جمله تراب و نطفه و علقه است و در مرحلهی بعد وارد دوران کودکی میشود، دورانی که کودک توانایی انجام کارهای خود را ندارد و به تدریج وارد حیات دنیایی میشود و در مرحلهی بعد انسان به سن بلوغ و جوانی میرسد که توانایی ادارهی زندگی خود را کسب میکند.
(طباطبایی، ۱۹۹۲، ۳:۱۹۵) بنابراین بر اساس آیات الهی میتوان برای فرآیند تکامل انسان پنج مرحله فهم کرد که مرحلهی اول دورهی جنینی است که از ابتدای انعقاد نطفه تا تولد به دنیا ادامه دارد و مرحلهی دوم از زمان تولد تا دورهی جوانی ادامه دارد و مرحلهی جوانی که از آغاز سن بلوغ شروع شده و تا نهایت بلوغ عقلی که حدودا چهل سالگی است، ادامه دارد و مرحلهی چهارم دوران میانسالی است که از پس از چهل سالگی شروع میشود و تا پیری ادامه دارد و مرحلهی آخر، دوران کهنسالی انسان است که حدود هفتاد و پنج سالگی است(طباطبایی، ۱۹۹۲،ج۱۲: ۲۹۴) و در آن زمان قوای انسان رو به تحلیل میرود و با مرگ به پایان میرسد.