چکیده:
اسناد به عنوان یکی از منابع دست اول، نقش مهمی در پژوهشهای تاریخی دارند. در این میان نذرنامه
ه ا به عنوان اسناد شرعی، دارای چارچوب معینیاند که داد ههای مهمی در زمینه اجتماع، اقتصاد، و
آداب و رسوم مردمان گذشته به دست میدهند. این پژوهش با رویکرد سندشناسی در پی تحقق این
پرسش اصلی است که نذرنامه های دوران قاجار از نظر شکلی و محتوایی دارای چه ساختاری هستند؟
به عبارت دیگر سیمای درونی و بیرونی این اسناد دارای چه خصیصههایی میباشد؟ مدعای اصلی این
پژوهش بر این اساس قرار گرفت که نذرنامه های دوران قاجار از نظر شکلی فاقد هرگونه تذهیب و
تلاش بر آن بود تا متن اصلی و نیز حاشیهها به طور واضح نوشته شود. از نظر محتوایی نیز نذر
نامهه ا بر اساس شرع و فقه شیعی تنظیم میشده است. شیوه گردآوری دادهه ا در این پژوهش بر اساس
روش کتابخانهای و مطالعهٔ اسناد، و هم چنین تجزیه و تحلیل کمی و کیفی نذرنامه ها خواهد بود .
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش با رويکرد سندشناسي در پي تحقق اين پرسش اصلي است که نذرنامه هاي دوران قاجار از نظر شکلي و محتوايي داراي چه ساختاري هستند؟ به عبارت ديگر سيماي دروني و بيروني اين اسناد داراي چه خصيصه هايي مي باشد؟ مدعاي اصلي اين پژوهش بر اين اساس قرار گرفت که نذرنامه هاي دوران قاجار از نظر شکلي فاقد هرگونه تذهيب و تلاش بر آن بود تا متن اصلي و نيز حاشيه ها به طور واضح نوشته شود.
تعريف سند در مديريت اسناد هم اين طور آمده که : «نوشته هايي است که با رعايت موازين و مقررات خاصي تهيه و تنظيم شده اند و براي مراجعات بعدي نگاه داشته ميشوند.
در تعريف سند شرعي هم گفته شده است اسناد شرعي (نوشته هاي شرعي ) از جمله اسنادي هستند که برآمده از مباحث فقهي (معاهدات ، احکام و عبادات ) هستند و توسطشخص ذي صلاح مطابق با رسم سند نويسي همان دوره تنظيم شده اند (رضايي ، ١٣٩٠: ١٢).
بالغ و عاقل بودن ناذر همان طور که در شرايطصحت نذر گفته شد يکي از شرايطصحت نذر آن بود که نذرکننده بالغ و عاقل باشد، در بعضي از نذرنامه ها به اين موضوع در خود سند اشاره شده است و در بعضي از اسناد هم به اين موضوع در خود متن سند اشاره نشده است .
درست است که به طور کلي شکل ظاهري و صوري نذرنامه ها از نظر جنبه هاي زيبايي شناسانه و هنري داراي اهميت فراواني نسبت به ديگر اسناد ندارند، ولي از بعضي جهات نيز داراي اهميت اند که بايد مورد توجه قرار گيرند.