چکیده:
سامانیان نخستین سلسله ایرانی پس از اسلام هستند که بهصورت جدی در پرورش شعر و ادبیات فارسی کوشیدند از معروفترین شاعران این دوره میتوان به رودکی، شهید بلخی، دقیقی، ابو شکور و کسایی، رابعه، ربنجنی اشاره کرد. از مضامین پرکاربرد در آثار ادبی عصر سامانی، اخلاق و موضوعات اندرزی است که در این دوره بدان توجه زیاد شده است. پرداختن به آموزههای اخلاقی در شعر این دوره میتواند مخاطب را نسبت به مردم و اخلاق آنها در دوره سامانی آگاه کند. ازآنجاکه تاکنون کاری جدی در مورد آموزههای اخلاقی در خصوص شاعران این عصر که اغلب شاعران بی دیوان هستند صورت نگرفته این پژوهش ضروری به نظر میرسد. از مقاله حاضر به بررسی برخی از مباحث چون عدالت، دانشاندوزی، خرد، صبر، بخشش و بخشایش، آزادمنشی و مناعت طبع و ... با رویکرد توصیفی تحلیلی پرداخته است و به این نتیجه دستیافته است که شاعران این عصر به بیان مضامین اخلاقی تلاش کردهاند این دوره فقر ناپسند شمردهشده، در عوض دریافت هدایا به شخص مظطر وام پرداخت میشود واقعیتگرایی سبب توصیفات جزییات طبیعت یا واقعیات حالات جسمی شاعر در شعر این دوره مشاهده میشود و خردورزی بهجای خرافه در اشعار عدهای از سرایندگان بهویژه در اشعار ابو شکور با بسامد فراوان دیده میشود.
خلاصه ماشینی:
نوع مقاله : پژوهشی صفحات ٥٢ – ٢٧ آموزه های اخلاقی در شعر عصر سامانی 1 فریبا آراسته 2 محمد صالح امیری 3 مریم جعفری چکیده سامانیان نخستین سلسله ایرانی پس از اسلام هستند که به صـورت جـدی در پـرورش شـعر و ادبیات فارسی کوشیدند از معروف ترین شاعران این دوره می توان به رودکی ، شهید بلخی ، دقیقی ، ابـو شکور و کسایی، رابعه ، ربنجنی اشاره کرد.
بـا رویکرد توصیفی تحلیلی پرداخته است و به این نتیجه دست یافته است که شاعران این عصر به بیـان مضامین اخلاقی تلاش کرده اند این دوره فقر ناپسند شمرده شده ، در عوض دریافت هدایا به شـخص مظطر وام پرداخت می شود واقعیت گرایی سبب توصیفات جزییات طبیعت یا واقعیات حـالات جسـمی شاعر در شعر این دوره مشاهده می شود و خردورزی به جـای خرافـه در اشـعار عـده ای از سـرایندگان به ویژه در اشعار ابو شکور با بسامد فراوان دیده می شود.
جامعه همواره از فرامین اخلاقی بزرگان به ویژه از آن دسته دستوراتی کـه در شعر شاعران منعکس شده بیشتر تأثیر می پذیرد و اجتماع خود و نسل های بعد را تحت تـأثیر قـرار می دهد این پژوهش از این نظر اهمیت دارد که علاوه بر حفظ بیشتر انـدرزهای پیشـین ، موجـب شناخت خواننده و ترغیب آنان به فضایل اخلاقی رایـج در عصـر سـامانی و تـأثیر آن در زنـدگی فردی و اجتماعی می گردد درنتیجه افراد به سوی جامعه سالم هدایت می شوند که جامعـه سـخت بدان نیازمند است .