چکیده:
آیه 207 البقره که به آیۀ شراء شهرت دارد از شخصی میگوید که جان خود را برای رضای خدا میفروشد. شأن نزول و تعیین مصداق آیه، آوردگاه آرای مفسران است. این مقاله به روش تطبیقی روایات جامعالبیان فی تفسیر آیالقرآن اثر طبری به عنوان نخستین تفسیر مدوّن اهل سنّت را با دیدگاه تفاسیر مهمّ شیعی در قرن چهارم تا ششم هجری قمری شامل تفسیر قمی، فرات کوفی، عیّاشی، التبیان فی تفسیرالقرآن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، روض الجنان و روح الجنان که نویسندگان آنها بین قرن چهارم تا ششم درگذشتهاند تطبیق داده است. طبری در تفسیر آیه شراء نه روایت آورده که آن ها را در سه بخش دسته بندی میکند. روایاتی که از نزول آیه در باره افراد معیّنی از مهاجران سخن گفته؛ روایاتی که از نزول آیه در باره عموم مهاجران و انصار سخن گفته؛ و روایاتی که نزول آیه را عامّ و کلّی دانسته است. اکثر روایات طبری در تفاسیر شیعی تکرار شده است؛ جز اینکه روایاتی که حاکی از آن است که عمر، ابوبکر و ابوهریره تعیین مصداق کردهاند مورد توجّه مفسران شیعی قرار نگرفته است. در تفاسیر شیعی روایت متفاوتی آمده که شأن نزول آیه را مربوط به بیتوته کردن امام علی در بستر پیامبر اکرم دانسته و مورد اعتنای طبری قرار نگرفته است. این تحقیق بدست داده است که تعیین مصداق مفسّران شیعه، بر دیگر آرا ترجیح دارد؛ زیرا تناسب تامّ با سیاق آیه دارد و هر چند طبری از این نزول سخن نگفته، لکن بسیاری از مفسّران بعدی اهل سنّت آن را تأیید کردهاند.
erse 207 of Al-Baqarah is known as the verse of Sharia Someone sells her life for the sake of God.This article is a comparative method Has studied the comprehensive narrations of Al-Bayan from Tabari has adapted it to Shiite interpretations. Tabari interprets the verse of Shara And brings 9 narrations. he categorizes them into three sections. Part One: Some narrations say: The verse was revealed about certain people from the emigrants. Part Two: Some narrations say: The verse was revealed about the emigrants and the Ansar. third part: Some narrations have spoken about the general revelation of the verse. they say: The verse was revealed about a person who sacrifices her life And jihad Or command to goodness in the way of God in obedience to God. Most of Tabari's narrations have been repeated in Shiite commentaries. Except that the narrations which show that Umar, Abu Bakr and Abu Hurayrah have determined the case have not been considered by Shiite commentators. There are different narrations in Shiite interpretations. He considered the dignity of the revelation of the verse to be related to Imam Ali (AS) sleeping in the bed of the Holy Prophet Which Tabari did not pay attention to This research clarified. In determining the case The opinion of Shiite commentators is preferable to other opinions;.
خلاصه ماشینی:
آنچه در بخش اول اين نقل آمده و در مورد آن از شخصي سخن گفته که اموالش را در مکه رها کرد و به سوي پيامبر اکرم روانه شد، با آنچه در باره صهيب گفته شده همساني دارد که مفسران شيعي در نقل هاي مشابه از آن ياد کرده اند؛ لکن بخش دوم روايت که مربوط به ديدار عمر و مژده عمر به او هست را با مستندات تاريخي و منطقي مطابق نديده اند، بخصوص که بيان روايت از پشتوانه عقلي کافي برخوردار نيست ؛ زيرا چنانچه آيه در باره شخصي که هنوز وارد مدينه نشده نازل شده باشد چگونه عمر ميتواند مصداق آن آيه را در يک برخورد اتفاقي، تشخيص داده و تعيين کند؟ ضمن اينکه سمرقندي (م ٣٩٥ق ) و طبراني (م ٣٦٠ق ) نقل مشابهي را درباره صهيب ميآورند و همين برخورد و گفتگو را به جاي عمر، به ابوبکر نسبت مي دهند (نک : سمرقندي، ١٤١٦ق ،١، ١٣٦؛ طبراني، ٢٠٠٨م ، ١، ٣٥٥) که نشان دهنده مضطرب بودن روايت است و يکي از اسباب ضعف حديث بشمار ميآيد.
البته دليل ديگري نيز ميتوان براي عدم توجه مفسران شيعي جستجو کرد و آن اينکه محتواي اين روايت به گونه اي است که به عنوان شأن نزول آيه تلقي نميشود و نشان ميدهد که آيه در باره آن شخص نازل نشده است ؛ بلکه عمر از حکم کلي آيه و عموميت لفظ در آن استفاده کرده و آن شخص را يکي از مصداق هاي آيه دانسته است .